صندوق درآمد ثابت چیست؟ معرفی بهترین صندوق‌های درآمد ثابت در ایران

در شرایطی که تورم بالا ارزش سرمایه افراد و همچنین دارایی‌های مختلف را تهدید می‌کند، انتخاب روش‌های مناسب و هوشمندانه سرمایه‌گذاری از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. افراد بر اساس شخصیت و میزان تحمل ریسک خود، به دنبال گزینه‌هایی هستند که ترجیحا سود بیشتری را با ریسک پایین تضمین کنند و همچنین امنیت سرمایه را در اولویت قرار دهند. در این میان، صندوق‌های درآمد ثابت به عنوان یکی از ابزارهای محبوب سرمایه‌گذاری مالی، مورد توجه افرادی قرار گرفته‌اند که میلی به ریسک زیاد ندارند. این صندوق‌ها با تمرکز بر دارایی‌های کم‌ریسک مانند اوراق بهادار با درآمد ثابت و سپرده‌های بانکی، بازدهی بالاتری نسبت به سپرده‌های بانکی ارائه می‌دهند و در عین حال، ریسک بسیار پایینی را متحمل می‌شوند. چنین ویژگی‌هایی، صندوق‌های درآمد ثابت را به یک سرمایه‌گذاری مطمئن و جذاب برای مدیریت دارایی و حفظ ارزش سرمایه تبدیل کرده اند. در ادامه با این مقاله فراز همراه باشید تا مفهوم صندوق درآمد ثابت و انواع آن را بررسی کنیم و همچنین بهترین صندوق‌های درآمد ثابت را به شما معرفی کنیم.

صندوق درآمد ثابت (Fixed Income) چیست؟

صندوق درآمد ثابت یکی از ابزارهای مالی محبوب برای سرمایه‌گذاری در بازار بورس است که با هدف ارائه سودی پایدار و مطمئن برای سرمایه‌گذاران طراحی شده است. این صندوق‌ها بخش عمده دارایی خود (۷۰ تا ۹۰ درصد) را در اوراق بهادار با درآمد ثابت، سپرده‌های بانکی و سایر دارایی‌های کم‌ریسک سرمایه‌گذاری می‌کنند و تنها درصد کمی از پرتفوی خود را به بازار سهام اختصاص می‌دهند. این ترکیب، ریسک سرمایه‌گذاری را به حداقل می‌رساند و در عین حال بازدهی بالاتری نسبت به سپرده‌های بانکی ارائه می‌دهد. سود این صندوق‌ها تضمین‌شده نیست، اما با مدیریت حرفه‌ای دارایی‌ها، بازدهی آن قابل پیش‌بینی و پایدار است. سرمایه‌گذاری در صندوق درآمد ثابت به دلیل امنیت بالا، نوسانات محدود و نرخ سود روزشمار، انتخابی مناسب برای افراد ریسک‌گریز و تازه‌کار در بازارهای مالی محسوب می‌شود و جایگزینی جذاب برای سپرده‌های بانکی در شرایط تورمی است. 

انواع صندوق‌های درآمد ثابت 

صندوق‌های درآمد ثابت به‌عنوان یکی از ابزارهای محبوب سرمایه‌گذاری، بر اساس نحوه معامله و ترکیب دارایی‌ها به چند دسته تقسیم می‌شوند که در ادامه به آن‌ها می‌پردازیم. هر دسته از صندوق‌های درآمد ثابت به تفصیل توضیح داده می‌شود تا تفاوت‌ها و ویژگی‌های آن‌ها را بهتر بشناسید:

۱) دسته‌بندی بر اساس نحوه معامله

دسته‌بندی صندوق‌ها بر اساس نحوه دسترسی و معامله، به ۲ نمونه تقسیم می‌شوند که آن‌ها را در ادامه بررسی می‌کنیم:

صندوق‌های قابل معامله در بورس (ETF)

این نوع از صندوق‌ها مشابه سهام شرکت‌ها در بورس معامله می‌شوند و نماد مشخصی دارند.

• قیمت‌گذاری:
  قیمت واحدهای این صندوق‌ها به عرضه و تقاضای بازار بستگی دارد اما معمولاً نزدیک به ارزش خالص دارایی‌ها (NAV) صندوق باقی می‌ماند.
• مزایا:
  • دسترسی آسان به خرید و فروش در بورس.
  • نقدشوندگی بالا.
  • مناسب برای سرمایه‌گذارانی که با بورس آشنا هستند و می‌خواهند به‌راحتی در صندوق‌های درآمد ثابت سرمایه‌گذاری کنند.

صندوق‌های صدور و ابطالی (غیرقابل معامله در بورس)

این نوع صندوق‌ها مستقیماً از طریق وب‌سایت یا اپلیکیشن اختصاصی صندوق‌ها معامله می‌شوند.

• نحوه خرید و فروش:
  سرمایه‌گذاران باید به وب‌سایت صندوق مراجعه کرده و فرایند صدور (خرید) یا ابطال (فروش) واحدهای سرمایه‌گذاری را انجام دهند.
• قیمت‌گذاری:
  قیمت صدور و ابطال به‌طور روزانه بر اساس ارزش خالص دارایی‌های صندوق (NAV) محاسبه می‌شود.
• مزایا:
  • عدم نیاز به کد بورسی برای سرمایه‌گذاری.
  • گزینه‌ای مناسب برای کسانی که با بورس آشنا نیستند.
  • امکان سرمایه‌گذاری با مبالغ پایین.

بیشتر بخوانید: بهترین صندوق طلا کدام است؟ لیست بهترین صندوق های طلا برای سرمایه گذاری در ایران

۲) دسته‌بندی بر اساس ترکیب دارایی

اگر بخواهیم صندوق‌ها را براساس دارایی‌هایی که در پرتفوی نگهداری می‌‌کنند دسته بندی کنیم، دو حالت صندوق دارای درآمد ثابت عادی و درآمد ثابت نوع دوم را خواهیم داشت. در ادامه این موارد را بیشتر بررسی می‌کنیم.

صندوق‌های درآمد ثابت عادی

این نوع از صندوق‌ها بین ۸۵ تا ۱۰۰ درصد دارایی خود را در اوراق بهادار با درآمد ثابت (مانند اوراق مشارکت و سپرده‌های بانکی) سرمایه‌گذاری می‌کنند.

• ویژگی‌ها:
  • حداکثر ۱۵ درصد از دارایی‌های خود را در سهام و اوراق اختیار معامله سرمایه‌گذاری می‌کنند.
  • بازدهی بیشتر نسبت به سپرده‌های بانکی دارند و در عین حال ریسک پایین را حفظ می‌کنند.

صندوق‌های درآمد ثابت نوع دوم

این صندوق‌ها حداقل ۹۰ درصد دارایی خود را در اوراق بهادار با درآمد ثابت و سپرده‌های بانکی سرمایه‌گذاری می‌کنند.

• ویژگی‌ها:
  • حداکثر ۵ درصد از دارایی خود را در سهام یا اوراق اختیار معامله سرمایه‌گذاری می‌کنند.
  • ریسک بسیار پایینی دارند و برای افراد کاملاً ریسک‌گریز مناسب هستند.

۳) صندوق‌های درآمد ثابت ترکیبی

این صندوق‌ها گاهی به صورت ترکیبی از نمونه‌های قبلی می‌شوند. مثلاً برخی صندوق‌ها هم قابل معامله (ETF) هستند و هم سود دوره‌ای پرداخت می‌کنند.

• ویژگی‌ها:
  • انعطاف‌پذیری بیشتر برای انتخاب سرمایه‌گذاری.
  • مناسب برای سرمایه‌گذارانی که به دنبال تنوع در سرمایه‌گذاری هستند.

صندوق‌های درآمد ثابت چگونه کار می‌کنند؟

صندوق‌های درآمد ثابت نوعی ابزار سرمایه‌گذاری هستند که برای افرادی طراحی شده‌اند که به دنبال بازدهی پایدار و ریسک کم هستند. این صندوق‌ها سرمایه‌های جمع‌آوری‌شده از سرمایه‌گذاران را در دارایی‌هایی با درآمد ثابت نظیر اوراق مشارکت، اوراق اجاره، اسناد خزانه اسلامی و سپرده‌های بانکی سرمایه‌گذاری می‌کنند. هدف اصلی این صندوق‌ها ارائه بازدهی قابل پیش‌بینی و پایدار به سرمایه‌گذاران است.

مدیریت این صندوق‌ها بر عهده نهادهای مالی حرفه‌ای است که تصمیم‌گیری‌های سرمایه‌گذاری را بر اساس تحلیل‌های مالی و اقتصادی انجام می‌دهند. معمولا بخش کوچکی از دارایی این صندوق‌ها (مانند صندوق‌های نوع دوم) ممکن است در سهام شرکت‌های بورسی سرمایه‌گذاری شود تا بازدهی کمی افزایش یابد. درآمد حاصل از این سرمایه‌گذاری‌ها به شکل سود دوره‌ای یا افزایش ارزش واحدهای صندوق به سرمایه‌گذاران بازگردانده می‌شود. البته که در ازای ارائه این خدمات، کارمزد مدیریت از سرمایه‌گذاران دریافت می‌شود​

تفاوت صندوق درآمد ثابت با سایر انواع صندوق‌ها

صندوق‌های درآمد ثابت در مقایسه با سایر صندوق‌های سرمایه‌گذاری مانند صندوق‌های سهامی یا مختلط، ریسک پایین‌تری دارند و مناسب سرمایه‌گذاران محافظه‌کار هستند. در ادامه، تفاوت‌های اصلی این صندوق‌ها آورده شده است.

۱) ترکیب دارایی

• صندوق‌های درآمد ثابت معمولاً حداقل ۹۰-۷۰ درصد دارایی خود را به اوراق با درآمد ثابت اختصاص می‌دهند.
• صندوق‌های سهامی بیشتر دارایی خود را در سهام سرمایه‌گذاری می‌کنند و به همین دلیل ریسک بالاتری دارند.
• صندوق‌های مختلط ترکیبی از سهام و اوراق با درآمد ثابت را در سبد دارایی‌های خود دارند.

۲) سطح ریسک

• صندوق‌های درآمد ثابت ریسک بسیار پایینی دارند و بیشتر به‌عنوان جایگزینی برای سپرده‌های بانکی محسوب می‌شوند.
• صندوق‌های سهامی و مختلط دارای نوسانات بیشتری بوده و به دلیل وابستگی به بازار سهام، ریسک بیشتری دارند.

۳) نحوه بازدهی

• در صندوق‌های درآمد ثابت، بازدهی از سود اوراق یا بهره بانکی تأمین می‌شود و معمولاً ثابت و قابل پیش‌بینی است.
• در صندوق‌های سهامی، بازدهی به افزایش ارزش سهام بستگی دارد و ممکن است نوسانات بیشتری را تجربه کند.

۴) پرداخت سود

• صندوق‌های درآمد ثابت می‌توانند سود دوره‌ای پرداخت کنند یا بازدهی انباشته ارائه دهند.
• صندوق‌های سهامی معمولا سود نقدی پرداخت نمی‌کنند و بازدهی از طریق افزایش قیمت واحدها ایجاد می‌شود​.

این تفاوت‌ها باعث می‌شود صندوق‌های درآمد ثابت برای سرمایه‌گذارانی که به دنبال بازدهی مطمئن و بدون ریسک هستند، جذاب باشند، در حالی که صندوق‌های سهامی برای افرادی با تحمل ریسک بیشتر مناسب‌ترند.

تفاوت صندوق‌های درآمد ثابت با سپرده‌های بانکی

• سود روزشمار: برخلاف بانک‌ها که سود را بر اساس حداقل موجودی ماهانه پرداخت می‌کنند، در صندوق‌های درآمد ثابت سود به صورت روزانه محاسبه می‌شود.
• مالیات: سود صندوق‌های درآمد ثابت معاف از مالیات است، در حالی که در سپرده‌های بانکی این امکان وجود ندارد.
• بازدهی بیشتر: صندوق‌های درآمد ثابت معمولا بازدهی بیشتری نسبت به سپرده‌های بانکی دارند، که می‌تواند، بسته به مدیریت صندوق و دارایی‌های پرتفوی، بین ۲۰ تا ۳۰ درصد باشد.
• ریسک پایین: این صندوق‌ها با مدیریت حرفه‌ای و تنوع در ترکیب دارایی‌ها، امنیتی معادل با سپرده‌های بانکی فراهم می‌کنند.

بیشتر بخوانید: معرفی بهترین سهام‌های بورسی برای خرید در حال حاضر

مزایای سرمایه‌گذاری در صندوق‌های درآمد ثابت

در این قسمت مزایا و جنبه‌های مثبت صندوق‌ درآمد ثابت را بررسی می‌کنیم.

نقدشوندگی بالا: سرمایه‌گذاران می‌توانند به‌راحتی واحدهای صندوق خود را به پول نقد تبدیل کنند. برخلاف سپرده‌های بانکی که ممکن است جریمه برداشت زودهنگام داشته باشند، صندوق‌های درآمد ثابت امکان برداشت سریع و بدون جریمه را فراهم می‌کنند.

ریسک پایین: با توجه به اینکه بخش عمده دارایی‌های این صندوق‌ها در گزینه‌های کم‌ریسک (مانند اوراق بدهی و سپرده‌های بانکی) سرمایه‌گذاری می‌شود، ریسک سرمایه‌گذاری در آنها بسیار پایین است.

بازدهی پایدار: این صندوق‌ها سودی پایدار و ثابت ارائه می‌دهند که برای سرمایه‌گذاران ریسک‌گریز جذاب است.

مدیریت حرفه‌ای: توسط تیمی از متخصصان و مدیران حرفه‌ای مدیریت می‌شوند که از طریق تحلیل دقیق بازار، بهترین استراتژی‌ها را برای کسب سود به کار می‌برند.

امکان سرمایه‌گذاری با مبالغ کم: یکی از جذاب‌ترین قابلیت‌های صندوق درآمد ثابت این است که حتی با سرمایه‌های اندک نیز می‌توان در آن‌ها مشارکت کرد. برخی از صندوق‌ها حتی سرمایه‌های ۵۰ هزار تومان را نیز می‌پذیرند.

سود روزشمار: برخلاف سپرده‌های بانکی، در این صندوق‌ها سود به صورت روزانه محاسبه می‌شود و هر زمان که نیاز باشد، امکان برداشت وجود دارد.

مقاومت در برابر نوسانات بازار: به دلیل ماهیت کم‌ریسک این صندوق‌ها، در برابر تغییرات شدید بازارهای مالی مانند ارز، طلا یا سهام مقاومت بیشتری دارند.

شفافیت و نظارت: این صندوق‌ها تحت نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار فعالیت می‌کنند و اطلاعات مالی آنها شفاف و در دسترس است.

معایب سرمایه‌گذاری در صندوق‌های درآمد ثابت

صندوق‌های درآمد ثابت نیز مانند هر صندوق و دارایی سرمایه‌گذاری دیگری، جنبه‌های منفی خاص خودش را دارد. در این بخش به بررسی معایب صندوق درآمد ثابت می‌پردازیم.

بازدهی پایین‌تر نسبت به بازارهای پربازده: این صندوق‌ها ممکن است در برخی مواقع سود کمتری نسبت به خرید دارایی‌های مربوط به بازارهای پرریسک (مانند سهام یا ارز دیجیتال) ارائه دهند. همین موضوع باعث می‌شود که برای برخی سرمایه‌گذارانی که به‌دنبال بازدهی بالا هستند جذاب نباشند.

عقب‌ماندن از تورم: در شرایط تورمی شدید، سود این صندوق‌ها ممکن است قدرت خرید سرمایه‌گذار را حفظ نکند و بازدهی آنها کمتر از نرخ تورم باشد.

هزینه‌های مدیریت صندوق: بخشی از سود سرمایه‌گذاران به‌عنوان کارمزد به تیم مدیریت صندوق تعلق می‌گیرد. اگرچه این هزینه مشخص و معمولاً کم است، اما بر سود نهایی اثر می‌گذارد.

وابستگی به مدیریت حرفه‌ای: عملکرد صندوق به مهارت تیم مدیریتی وابسته است. عملکرد ضعیف مدیریت می‌تواند سودآوری صندوق را کاهش دهد.

محدودیت در رشد سریع سرمایه: این صندوق‌ها برای افرادی که به دنبال رشد سریع سرمایه هستند، مناسب نیستند و بیشتر برای حفظ ارزش سرمایه طراحی شده‌اند.

سرمایه‌گذاری در صندوق درآمد ثابت برای چه کسانی مناسب است؟

صندوق‌های درآمد ثابت به دلیل ویژگی‌هایی مانند امنیت بالا و سود پایدار، برای گروه‌های مختلفی از سرمایه‌گذاران مناسب هستند. این صندوق‌ها مناسب افراد زیر هستند:

• افراد ریسک‌گریز: کسانی که تمایلی به پذیرش ریسک ندارند و به دنبال حفظ اصل سرمایه خود هستند، می‌توانند از صندوق‌های درآمد ثابت استفاده کنند. این صندوق‌ها با تمرکز بر اوراق با درآمد ثابت و سپرده‌های بانکی، بازدهی نسبتا مطمئنی ارائه می‌دهند.
• سرمایه‌گذاران کوتاه‌مدت: کسانی که وجوه خود را برای مدتی لازم ندارند، صندوق‌های درآمد ثابت به دلیل داشتن سود روزشمار گزینه‌ای مناسب هستند. برخلاف سپرده‌های بانکی که سود بر اساس حداقل مانده ماهانه محاسبه می‌شود، این صندوق‌ها بازدهی روزانه ارائه می‌کنند.
• افراد با پرتفوی ریسکی: سرمایه‌گذارانی که بخشی از دارایی‌های خود را در ابزارهای پرریسک مانند سهام قرار داده‌اند، می‌توانند با افزودن صندوق‌های درآمد ثابت به پرتفوی خود، ریسک کلی سرمایه‌گذاری‌شان را کاهش دهند.
• متقاضیان سود منظم: افرادی که به سودهای دوره‌ای علاقه دارند، می‌توانند از صندوق‌هایی که سود را در بازه‌های ماهانه یا سه‌ماهه پرداخت می‌کنند، استفاده کنند.
• سرمایه‌گذاران با نقدینگی بالا: این صندوق‌ها برای کسانی که می‌خواهند وجوه نقد خود را در جایی سرمایه‌گذاری کنند که هم سود داشته باشد و هم امکان برداشت سریع و آسان پول فراهم باشد، انتخاب مطلوبی است​.

بیشتر بخوانید: تحلیل تکنیکال و فاندامنتال بازار بورس ایران امروز

بهترین صندوق‌های درآمد ثابت در ایران کدام اند؟

در جدول زیر، اطلاعاتی از بهترین صندوق‌های درآمد ثابت در ایران، شامل ارزش دارایی هرکدام و بازدهی یک‌ساله آن‌ها ارائه شده است که به عنوان یک سرمایه‌گذاری مطمئن شناخته می‌شوند.

آیا سرمایه‌گذاری در صندوق درآمد ثابت در شرایط فعلی اقتصادی ایران منطقی است؟

سرمایه‌گذاری در صندوق‌های درآمد ثابت در شرایط اقتصادی فعلی ایران، به‌عنوان گزینه‌ای کم‌ریسک و مناسب برای حفظ ارزش سرمایه در برابر تورم شناخته می‌شود. این صندوق‌ها با سرمایه‌گذاری در اوراق بدهی و سپرده‌های بانکی، بازدهی بالاتری نسبت به سپرده‌های بانکی ارائه می‌دهند (حدود ۲۱٪ تا ۳۳٪ سالانه) و برای افراد ریسک‌گریز جذاب هستند. ویژگی‌هایی مانند نقدشوندگی بالا، امکان بهره‌گیری از سود مرکب و پرداخت سود دوره‌ای، از مزایای کلیدی این صندوق‌ها محسوب می‌شوند. با این حال، در شرایط تورم شدید، بازدهی این صندوق‌ها ممکن است برای حفظ ارزش واقعی سرمایه کافی نباشد. انتخاب صندوق مناسب با بررسی عملکرد گذشته، مدیریت حرفه‌ای و شفافیت بالا اهمیت ویژه‌ای دارد و تصمیم‌گیری نهایی باید با توجه به اهداف مالی و تحلیل دقیق شرایط اقتصادی صورت گیرد.

سخن آخر

صندوق‌های درآمد ثابت یکی از بهترین گزینه‌ها برای سرمایه‌گذارانی هستند که به دنبال ترکیبی از بازدهی معقول و ریسک پایین می‌گردند. این صندوق‌ها برای کسانی که تمایل دارند دارایی‌های خود را در برابر نوسانات بازار محافظت کنند یا یک منبع درآمد منظم داشته باشند، انتخاب مناسبی هستند. انتخاب بهترین صندوق درآمد ثابت به عواملی نظیر بازدهی گذشته، مدیریت حرفه‌ای، نقدشوندگی و… بستگی دارد. پیش از سرمایه‌گذاری، تحلیل دقیق و بررسی شرایط هر صندوق و مشورت با کارشناسان مالی می‌تواند تصمیم‌گیری بهتری را برای شما رقم بزند.

سوالات متداول

• صندوق درآمد ثابت چه تفاوتی با سپرده بانکی دارد؟

صندوق درآمد ثابت معمولا سود بالاتری نسبت به سپرده بانکی دارد، اما هیچ تضمینی برای حفظ اصل سرمایه وجود ندارد، در حالی که سپرده‌های بانکی تحت پوشش بیمه‌ای هستند.

• آیا سرمایه‌گذاری در صندوق درآمد ثابت تضمین‌شده است؟

خیر، صندوق‌های درآمد ثابت تضمین‌شده نیستند و ممکن است نوساناتی در بازدهی آنها ایجاد شود.

• حداقل سرمایه موردنیاز برای ورود به صندوق درآمد ثابت چقدر است؟

حداقل سرمایه بسته به صندوق متفاوت است، اما معمولا مقدار کمی است و می‌تواند از مبالغ ۵۰۰ هزار تومان یا حتی کمتر شروع شود.

• آیا صندوق‌های درآمد ثابت ریسک دارند؟

بله، اما ریسک آنها معمولا کمتر از بازار سهام است. با این حال، نوسانات اقتصادی می‌توانند بر بازدهی آنها تأثیر بگذارند.

• بهترین زمان برای سرمایه‌گذاری در صندوق‌های درآمد ثابت چه زمانی است؟

بهترین زمان سرمایه‌گذاری در صندوق درآمد ثابت، شرایط اقتصادی پایدار است.

• چگونه بازدهی صندوق‌های درآمد ثابت را محاسبه کنیم؟

بازدهی از طریق تغییرات NAV (ارزش دارایی خالص) روزانه محاسبه می‌شود.

• آیا صندوق‌های درآمد ثابت مشمول مالیات هستند؟ 

صندوق‌های درآمد ثابت معمولا مشمول مالیات نمی‌شوند.

• آیا امکان خروج از صندوق درآمد ثابت در هر زمان وجود دارد؟ 

بله، معمولاً می‌توان در هر زمان از صندوق‌ها خارج شد، اما ممکن است مدت زمان کمی برای دریافت وجه نیاز باشد.

• چگونه صندوق درآمد ثابت مناسب را انتخاب کنیم؟

 باید به سابقه عملکرد صندوق، تیم مدیریت و شرایط اقتصادی توجه کرد.

• آیا صندوق درآمد ثابت برای سرمایه‌گذاری بلندمدت مناسب است؟

بله، صندوق‌های درآمد ثابت به‌ویژه در شرایط اقتصادی پایدار برای سرمایه‌گذاری بلندمدت مناسب هستند،