آموزش معاملات اهرمدار، راهنمای جامع لوریج (Leverage) برای همه تریدرها
آموزش ترید
معاملات اهرم دار یا لوریج تریدینگ به شما این امکان را میدهد که با سرمایهای کمتر، پوزیشنهای بزرگتری در بازار باز کنید و از نوسانات قیمتی بهره بیشتری ببرید. اما همانطور که لوریج پتانسیل سودآوری را چندین برابر میکند، ریسکهای آن نیز به همان نسبت افزایش مییابد. در این مقاله، به بررسی جامع معاملات اهرم دار در ارز دیجیتال میپردازیم تا تصویری شفاف از این ابزار معاملاتی در اختیار شما قرار دهیم.
معاملات اهرم دار چیست؟
معاملات اهرم دار به نوعی از معاملات ارز دیجیتال اطلاق میشود که در آن تریدر با استفاده از مبلغی کمتر از ارزش واقعی پوزیشن، قادر به کنترل حجم بزرگتری از دارایی در بازار است. به زبان ساده، لوریج به شما این قدرت را میدهد که با سرمایه محدود، در معاملاتی با ارزش چندین برابر بیشتر شرکت کنید. این امر از طریق سیستم مارجین و استفاده از وثیقه انجام میشود، به این صورت که پلتفرم معاملاتی سرمایه اضافی را در اختیار شما قرار میدهد تا بتوانید پوزیشن بزرگتری باز کنید.
نحوه کارکرد این سیستم بر پایه نسبتهای اهرمی استوار است. به عنوان مثال، اگر از اهرم ۵ برابری (5x) استفاده کنید، با سرمایه ۱۰۰۰ دلار میتوانید پوزیشنی به ارزش ۵۰۰۰ دلار باز کنید. به همین ترتیب، اهرم ۱۰ برابری (10x) به شما اجازه میدهد با همان ۱۰۰۰ دلار، معاملهای ۱۰,۰۰۰ دلاری انجام دهید. این نسبتها نشاندهنده میزان قدرت خرید اضافی هستند که پلتفرم در اختیار شما قرار میدهد. هرچه نسبت اهرم بالاتر باشد، قدرت تأثیرگذاری نوسانات قیمتی بر سود یا زیان شما بیشتر خواهد بود.
برای درک بهتر این موضوع، فرض کنید بیت کوین را با اهرم ۱۰ برابری معامله میکنید. اگر قیمت بیت کوین تنها ۱ درصد افزایش یابد، سود شما ۱۰ درصد خواهد بود. اما در سمت مقابل، اگر قیمت ۱ درصد کاهش پیدا کند، ضرر شما نیز ۱۰ درصد میشود.
در معاملات اهرم دار، چند مفهوم کلیدی وجود دارد که باید با آنها آشنا شوید.
مارجین به مقدار وثیقهای گفته میشود که برای باز کردن و حفظ پوزیشن اهرمی نیاز دارید. این مارجین به دو دسته تقسیم میشود:
- مارجین اولیه که برای باز کردن پوزیشن لازم است
- مارجین نگهداری که حداقل میزان سرمایه مورد نیاز برای باز نگهداشتن پوزیشن است
لیکوییدیشن یا انحلال اجباری پوزیشن زمانی رخ میدهد که مارجین شما به زیر سطح نگهداری سقوط کند و پلتفرم بهطور خودکار پوزیشن شما را میبندد تا از ضررهای بیشتر جلوگیری کند.
تفاوت اساسی معاملات اهرمدار با معاملات اسپات در همین نقطه نهفته است. در معاملات اسپات، شما واقعاً ارز دیجیتال را خریداری و در کیف پول خود نگهداری میکنید، اما در معاملات اهرم دار صرفاً روی حرکت قیمتی دارایی پیشبینی میکنید و آن را در اختیار ندارید. این ویژگی به شما اجازه میدهد هم از افزایش قیمت (پوزیشن لانگ یا خرید) و هم از کاهش قیمت (پوزیشن شورت یا فروش) سود ببرید، در حالی که در معاملات اسپات معمولاً فقط از رشد قیمت میتوانید بهرهمند شوید.
انواع معاملات اهرمی در ترید ارز دیجیتال کداماند؟
معاملات اهرم دار در ارزهای دیجیتال به اشکال مختلفی ارائه میشوند. در ادامه به بررسی چهار نوع اصلی معاملات اهرم دار میپردازیم که در پلتفرمهای مختلف کریپتو در دسترس هستند.
معاملات مارجین (Margin Trading)
معاملات مارجین اولین و شاید شناختهشدهترین نوع از معاملات اهرم دار است. در این روش، تریدر با استفاده از وثیقه یا کولترال خود، وجوهی از پلتفرم قرض میگیرد تا پوزیشنهای بزرگتری نسبت به سرمایه واقعیاش باز کند. این وثیقه میتواند ارز دیجیتال، استیبل کوین یا حتی سایر داراییها باشد که در حساب معاملاتی شما قفل میشود.
در معاملات مارجین دو رویکرد اصلی برای مدیریت وثیقه وجود دارد:
- مارجین کراس (Cross Margin) در این روش، کل موجودی حساب معاملاتی شما بهعنوان وثیقه برای تمام پوزیشنهای باز استفاده میشود. این یعنی اگر یک پوزیشن ضرر کند، پلتفرم میتواند از موجودی کل حساب برای جلوگیری از لیکوییدیشن استفاده کند. مزیت این روش این است که قیمت لیکوییدیشن شما دورتر از نقطه ورود قرار میگیرد و فرصت بیشتری برای بازگشت بازار دارید. اما در مقابل، اگر به قیمت لیکوییدیشن برسید، ممکن است کل موجودی حساب شما از دست برود.
- مارجین ایزوله (Isolated Margin) برخلاف مارجین کراس، در این روش فقط مقدار مشخصی از سرمایه را برای هر پوزیشن اختصاص میدهید. این یعنی اگر پوزیشن لیکوئید شود، فقط همان مبلغ اختصاصیافته از دست میرود و بقیه سرمایه شما در امان است. این روش برای مدیریت ریسک و محدود کردن ضررهای احتمالی مناسبتر است، بهخصوص در زمانی که میخواهید استراتژیهای جدید را تست کنید.
معاملات فیوچرز (Futures Trading)
معاملات فیوچرز یا آتی، نوعی قرارداد مالی است که در آن خریدار و فروشنده توافق میکنند دارایی خاصی را در تاریخ معینی در آینده و با قیمت از پیش تعیینشده معامله کنند. در کریپتو، این قراردادها به شما اجازه میدهند بدون نیاز به مالکیت واقعی ارز دیجیتال، روی نوسانات قیمتی آن سرمایهگذاری کنید.
یکی از محبوبترین انواع فیوچرز در بازار کریپتو، قراردادهای فیوچرز دائمی است که برخلاف فیوچرزهای سنتی، تاریخ انقضا ندارند و میتوانید تا زمانی که بخواهید پوزیشن خود را نگه دارید. البته این قراردادها دارای مکانیزمی به نام نرخ تأمین مالی (Funding Rate) هستند که تریدرها بهصورت دورهای باید آن را بپردازند یا دریافت کنند. این نرخ برای هماهنگ نگهداشتن قیمت فیوچرز با قیمت واقعی (اسپات) طراحی شده و میتواند در طولانیمدت بر سودآوری شما تأثیر بگذارد.
معاملات آپشن (Options Trading)
معاملات آپشن نوع پیشرفتهتری از معاملات مشتقه هستند که به تریدر حق (نه الزام) خرید یا فروش دارایی را در قیمت مشخص و تا تاریخ معینی میدهند. برخلاف فیوچرز که تریدر موظف به انجام معامله است، در آپشن شما میتوانید تصمیم بگیرید که آیا میخواهید از این حق استفاده کنید یا نه.
آپشنها به دو دسته اصلی تقسیم میشوند:
آپشن خرید (Call) که حق خرید دارایی را به شما میدهد
آپشن فروش (Put) که حق فروش را در اختیارتان قرار میدهد
این ابزار برای تریدرهای حرفهایتر مناسب است چون درک مفاهیمی مانند قیمت اعمال (Strike Price)، تاریخ انقضا و حق بیمه را نیاز دارد. با این حال، مزیت آپشنها این است که حداکثر ضرر شما به میزان حق بیمهای که پرداخت کردهاید محدود میشود، در حالی که پتانسیل سود پوزیشن نامحدود است.
توکنهای لوریجدار (Leveraged Tokens)
توکنهای لوریجدار سادهترین راه برای دسترسی به معاملات اهرم دار هستند. این توکنها محصولات مالی از پیش بستهبندیشدهای هستند که اهرم را بهصورت خودکار مدیریت میکنند و شما را از دغدغه مارجین، وثیقه و لیکوییدیشن راحت میکنند.
نحوه کار توکنهای لوریجدار بر اساس مکانیزم ریبالانس خودکار است. به عنوان مثال، اگر توکن لوریجدار ۳ برابری بیت کوین (BTC3L) را خریداری کنید و قیمت بیت کوین ۵ درصد افزایش یابد، ارزش توکن شما تقریباً ۱۵ درصد رشد میکند. این توکنها بهصورت روزانه ریبالانس میشوند تا نسبت اهرم مشخص را حفظ کنند. در روزهایی که بازار صعودی است، این ریبالانس به نفع شما عمل میکند، اما در بازارهای نوسانی و بیجهت، میتواند ارزش توکن را کاهش دهد.
مزیت اصلی این توکنها این است که ریسک لیکویید شدن ندارند و میتوانید آنها را مانند هر ارز دیجیتال دیگری در کیف پول خود نگهداری کنید. اما باید توجه داشته باشید که توکنهای لوریجدار برای نگهداری بلندمدت مناسب نیستند و بیشتر برای معاملات کوتاهمدت در بازارهای رونددار طراحی شدهاند. همچنین هزینههای ریبالانس میتواند در طول زمان بر سودی که از معامله آنها کسب میکنید تأثیر بگذارد.
مزایای استفاده از لوریج
در اینجا به مهمترین مزایای استفاده از لوریج در معاملات ارز دیجیتال میپردازیم.
افزایش قدرت خرید و بازدهی سرمایه
یکی از بارزترین مزایای معاملات اهرم دار، افزایش چشمگیر قدرت خرید است. با استفاده از لوریج، میتوانید با سرمایه محدود، پوزیشنهای بسیار بزرگتری در بازار باز کنید. به عنوان مثال، با ۱۰۰۰ دلار سرمایه و اهرم ۵ برابری، میتوانید معاملهای به ارزش ۵۰۰۰ دلار انجام دهید. این یعنی اگر قیمت فقط ۲ درصد به نفع شما حرکت کند، سود شما ۱۰ درصد روی سرمایه اولیه خواهد بود.
افزایش کارایی سرمایه و امکان تنوعبخشی
لوریج به شما این امکان را میدهد که بدون نیاز به سرمایهگذاری کل دارایی خود در یک پوزیشن، همزمان در چندین بازار فعالیت کنید. فرض کنید ۵۰۰۰ دلار سرمایه دارید؛ به جای اینکه تمام این مبلغ را صرف خرید بیت کوین کنید، میتوانید با اهرم ۵ برابری، تنها ۱۰۰۰ دلار را برای پوزیشن بیت کوین اختصاص دهید و ۴۰۰۰ دلار باقیمانده را برای معامله اتریوم، سولانا یا سایر ارزها نگه دارید.
انعطاف در استراتژیهای معاملاتی
یکی دیگر از مزایای معاملات اهرم دار، امکان سودآوری از هر دو جهت حرکت بازار است. در معاملات اسپات معمولی، شما فقط زمانی سود میکنید که قیمت ارز دیجیتال افزایش یابد، اما با لوریج میتوانید پوزیشن شورت (فروش) باز کنید و از کاهش قیمتها نیز بهره ببرید. همچنین میتوانید از این قابلیت برای هجینگ یا پوشش ریسک داراییهای اسپات خود استفاده کنید.
سرعت بیشتر در کسب سود از نوسانات کوتاهمدت
بازار ارزهای دیجیتال به دلیل نوسانات بالایش شناخته میشود و همین ویژگی آن را برای معاملات اهرم دار جذاب کرده است. با استفاده از لوریج، حتی نوسانات کوچک قیمتی میتوانند به سود خوبی روی معاملات تبدیل شوند. تریدرهای روزانه و اسکالپرها که به دنبال کسب سود از حرکات سریع قیمت هستند، میتوانند با اهرم، بازدهی معاملات خود را چندین برابر کنند.
دسترسی به بازارهای بزرگتر با سرمایه محدود
برای بسیاری از تریدرهای خرد که سرمایه محدودی دارند، لوریج دروازه ورود به فرصتهای بزرگتر است. بدون اهرم، ممکن است سالها طول بکشد تا سرمایه کافی برای معاملات بزرگ جمع کنید، اما با استفاده از لوریج، حتی با چند صد دلار هم میتوانید از رشد یا نزول قیمتی داراییهای گرانقیمت مانند بیت کوین بهرهمند شوید.
معایب استفاده از لوریج
حال که با مزایای معاملات اهرم دار آشنا شدیم، در این بخش به بررسی مهمترین چالشها و خطرات معاملات اهرم دارمیپردازیم.
ریسک لیکویید شدن و از دست دادن کل سرمایه
بزرگترین و جدیترین خطر لوریج تریدینگ، احتمال لیکویید شدن پوزیشن است. زمانی که بازار خلاف جهت پیشبینی شما حرکت میکند و مارجین شما به زیر سطح نگهداری میرسد، پلتفرم بهطور خودکار پوزیشن شما را میبندد تا از ضررهای بیشتر جلوگیری کند. در این شرایط، نهتنها سود اولیه خود را از دست میدهید، بلکه ممکن است کل سرمایه اختصاصیافته برای آن معامله از بین برود. اگر از مارجین کراس استفاده کرده باشید، حتی ممکن است کل موجودی حساب شما را از دست بدهید.
تشدید ضررها به نسبت سودها
همانطور که لوریج میتواند سودهای شما را چند برابر کند، ضررها را نیز با همان نسبت بیشتر میکند. اگر با اهرم ۱۰ برابری معامله میکنید، یک حرکت ۵ درصدی علیه شما میتواند نیمی از سرمایهتان را محو کند. در معاملات اسپات معمولی، اگر قیمت کاهش یابد، هنوز دارایی خود را در اختیار دارید و میتوانید منتظر بازگشت قیمت بمانید، اما در معاملات اهرم دار چنین فرصتی ممکن است وجود نداشته باشد و قبل از بازگشت بازار، لیکوئید شوید.
هزینههای اضافی و کاهش سودآوری
لوریج تریدینگ با هزینههای متعددی همراه هستند که میتوانند در طول زمان سودآوری شما را کاهش دهند. فاندینگ ریت در قراردادهای فیوچرز دائمی، هزینهای است که بهصورت دورهای (معمولاً هر ۸ ساعت) بین تریدرهای لانگ و شورت تسویه میشود. اگر نرخ تأمین مالی مثبت باشد، تریدرهای لانگ باید به تریدرهای شورت هزینهای را بپردازند و برعکس. این هزینهها در پوزیشنهای بلندمدت میتوانند بیشتر هم شوند و بخش قابل توجهی از سود شما را از بین ببرند. علاوه بر این، کارمزدهای صرافی نیز در معاملات اهرم دار بالاتر هستند و هر بار که پوزیشنی را باز یا بسته میکنید، باید این هزینهها را بپردازید.
تأثیر منفی نوسانات بر توکنهای لوریجدار
در مورد توکنهای لوریجدار، مشکل خاصی به نام فرسایش ارزش (Value Decay) وجود دارد که در بازارهای نوسانی و بیجهت رخ میدهد. به دلیل مکانیزم ریبالانس روزانه، اگر بازار چند روز متوالی بالا و پایین شود بدون اینکه روند مشخصی داشته باشد، ارزش توکن لوریجدار شما بهتدریج کاهش مییابد حتی اگر قیمت دارایی پایه تقریباً ثابت بماند. این موضوع باعث میشود که نگهداری بلندمدت این توکنها بسیار پرریسک باشد و فقط برای معاملات کوتاهمدت در بازارهای جهتدار مناسب هستند.
نحوه مدیریت ریسک در لوریج تریدینگ به چه شکل است؟
با توجه به ریسکهای بالای معاملات اهرم دار که در بخش قبل بررسی کردیم، داشتن یک استراتژی جامع برای مدیریت ریسک نهتنها توصیه میشود بلکه ضروری است. در آخرین بخش این مطلب، به مهمترین تکنیکها و ابزارهایی میپردازیم که میتوانند به شما در کنترل ریسک و افزایش احتمال موفقیت در معاملات اهرم دار کمک کنند.
استفاده از حد ضرر و حد سود
اولین و مهمترین ابزار مدیریت ریسک، استفاده از حد ضرر (Stop Loss) و حد سود (Take Profit) است. حد ضرر بهصورت خودکار پوزیشن شما را در صورت رسیدن قیمت به سطح از پیش تعیینشده میبندد و از بیشتر شدن ضررها جلوگیری میکند.
حد سود نیز به همان اندازه مهم است، چرا که به شما کمک میکند تا زمانی که هدف قیمتی خود را محقق کردید، سودتان را قفل کنید و از حرص و طمع که یکی از دشمنان اصلی ترید است، دوری کنید. تعیین این سطوح باید قبل از ورود به معامله و بر اساس تحلیل تکنیکال انجام شود، نه بر اساس احساسات لحظهای. توصیه میشود که نسبت ریسک به ریواردتان حداقل ۱:۲ باشد، یعنی برای هر دلار ریسک، حداقل دو دلار سود بالقوه داشته باشید.
محاسبه دقیق اندازه پوزیشن
یکی از اشتباهات رایج تریدرهای تازهکار، استفاده از حداکثر اهرم موجود و باز کردن پوزیشنهای بیش از حد بزرگ است. قانون طلایی در مدیریت ریسک این است که هرگز نباید بیش از ۱ تا ۲ درصد از کل سرمایه خود را در یک معامله به خطر بیندازید. این یعنی اگر ۱۰,۰۰۰ دلار سرمایه دارید، ریسک هر معامله نباید بیشتر از ۱۰۰ تا ۲۰۰ دلار باشد.
برای محاسبه اندازه پوزیشن مناسب، ابتدا باید فاصله بین قیمت ورود و حد ضرر خود را مشخص کنید. سپس با تقسیم مبلغی که مایلید ریسک کنید بر این فاصله قیمتی، اندازه پوزیشن مناسب را محاسبه میکنید. به عنوان مثال، اگر میخواهید ۱۰۰ دلار ریسک کنید و فاصله بین نقطه ورود و حد ضرر شما ۴ درصد است، با استفاده از اهرم ۵ برابری میتوانید پوزیشنی به ارزش ۲,۵۰۰ دلار باز کنید که در آن یک حرکت ۴ درصدی منفی، دقیقاً ۱۰۰ دلار ضرر به شما وارد میکند.
انتخاب نسبت اهرم متناسب با سطح تجربه
اگر تریدر تازهکاری هستید، بهتر است از اهرمهای پایینتر مانند ۲ یا ۳ برابر شروع کنید و تنها پس از کسب تجربه کافی و اثبات توانایی خود در سودآوری پایدار، به اهرمهای بالاتر روی بیاورید. اهرمهای بسیار بالا مانند ۱۰۰ یا ۱۵۰ برابر که بیشتر صرافیهای خارجی ارائه میدهند، برای افراد عادی مناسب نیستند و بیشتر یک ابزار بازاریابی هستند تا ابزار معاملاتی کاربردی.
استفاده از مارجین ایزوله برای محدود کردن ریسک
همانطور که در بخش انواع معاملات اهرم دار توضیح دادیم، انتخاب بین مارجین کراس و مارجین ایزوله تأثیر مستقیمی بر میزان ریسک شما دارد. به صورت کلی در معاملات اهرم دار، استفاده از مارجین ایزوله بیشتر توصیه میشود. در این روش، فقط مقدار مشخصی از سرمایه خود را برای هر پوزیشن اختصاص میدهید و در صورت لیکویید شدن، تنها همان مبلغ از دست میرود نه کل موجودی حساب.
مانیتورینگ منظم و استفاده از آلارم
با توجه به فعالیت دائمی بازار کریپتو، امکان نظارت دائمی بر پوزیشنها برای اکثر افراد وجود ندارد. استفاده از هشدار قیمت (Price Alert) میتواند این مشکل را تا حد زیادی حل کند. تنظیم هشدار در سطوح کلیدی قیمتی به شما این امکان را میدهد که در صورت حرکت غیرمنتظره بازار، سریعاً مطلع شوید و در صورت لزوم اقدام کنید. بسیاری از پلتفرمها مثل چارت فراز و صرافیها این امکان را فراهم میکنند که هشدارهای قیمتی تنظیم کنید یا حتی نوتیفیکیشن برای تغییرات نسبت مارجین دریافت کنید.
بررسی منظم قیمت لیکوییدیشن (Liquidation Price) پوزیشنها نیز ضروری است. اگر قیمت بازار به قیمت لیکویید شما نزدیک میشود، باید یا حد ضرر خود را فعال کنید، یا مارجین اضافی به پوزیشن اضافه کنید تا قیمت لیکویید را دورتر ببرید، یا اصلاً پوزیشن را ببندید تا از لیکویید شدن جلوگیری کنید.
استراتژی هجینگ برای پوشش ریسک
یکی از کاربردهای پیشرفتهتر معاملات اهرم دار، هجینگ یا پوشش ریسک است. فرض کنید مقدار قابل قبولی اتریوم در کیف پول خود دارید و نگران کاهش کوتاهمدت قیمت هستید اما نمیخواهید دارایی خود را بفروشید. در این صورت میتوانید یک پوزیشن شورت (فروش) با اهرم باز کنید که ارزش آن با دارایی اسپات شما برابر باشد. اگر قیمت اتریوم کاهش یابد، ضرر دارایی اسپات شما با سود پوزیشن شورت جبران میشود.
البته هجینگ نیز بدون ریسک نیست و نیاز به درک کامل از بازار و مدیریت زیادی دارد. فاندینگ ریت و احتمال اشتباه در زمانبندی میتواند باعث شود که استراتژی هجینگ به نفع شما عمل نکند.
تنوعبخشی و عدم تمرکز بیش از حد
اگرچه در معاملات اهرم دار تمرکز بر تعداد محدودی دارایی منطقی است، اما قرار دادن تمام سرمایه در یک پوزیشن یا یک نوع ارز دیجیتال ریسک بسیار بالایی دارد. تنوعبخشی معقول به پرتفو میتواند به کاهش ریسک کلی کمک کند. به عنوان مثال، میتوانید بخشی از سرمایه را در بیت کوین، بخشی در اتریوم و مقدار کمی در آلت کوینهای پرپتانسیل سرمایهگذاری کنید.
همچنین توجه داشته باشید که اکثر ارزهای دیجیتال در زمانهای خاص بازار همبستگی بالایی با یکدیگر دارند، بهخصوص زمانی که بیت کوین حرکت شدیدی میکند. بنابراین تنوعبخشی در کریپتو به اندازه بازارهای سنتی مؤثر نیست و نباید به آن بهعنوان راهحل کامل برای مدیریت ریسک نگاه کنید.
جمعبندی
معاملات اهرم دار ابزاری قدرتمند برای افزایش بازدهی در ترید ارزهای دیجیتال است که میتواند پتانسیل سوددهی معاملات شما را افزایش دهد، اما در عین حال ریسکهای بزرگی را نیز به شما تحمیل میکند. استفاده از ابزارهایی مانند حد ضرر، محاسبه اندازه پوزیشن، انتخاب نسبت اهرم متناسب با تجربه و استفاده از مارجین ایزوله میتواند احتمال موفقیت شما را در معاملات اهرم دار افزایش دهد.
سوالات متداول
فارغالتحصیل ادبیات انگلیسی هستم و توی ۱۰ سال فعالیتم در بازارهای مالی، بیشتر از هر چیزی به بلاکچین و رمزنگاری علاقه داشتم و به نظرم انقلاب مالی با دیفای شروع میشه