جنگ‌‌هایی که در طول تاریخ رخ داده‌اند، از جنگ جهانی گرفته تا جنگ روسیه و اوکراین که تا مدتی پیش تمامی اخبارهای جهان را در بر گرفته بود، همواره تأثیری عمیق بر اقتصاد جهانی و بازارهای مالی داشته‌اند. این تأثیرات هم شرایط چالش‌برانگیز و تهدیدآمیزی را در زندگی افراد ایجاد کرده‌اند که و هم فرصت‌هایی منحصربه‌فرد را به همراه داشته‌اند. در این میان گفته می‌شود که سرمایهگذاریهای مناسب می‌توانند در روز مبادا کمک حال تمامی افراد باشند. در حقیقت سرمایه‌گذاری در زمان جنگ به معنی یافتن فرصت‌هایی است که از دل بحران‌ها زاده می‌شوند که به‌هیچ‌وجه نباید از آنها غافل شد. در این مقاله بر تاثیرات جنگ بر اقتصاد جهانی نگاهی خواهیم داشت و سپس به بررسی بهترین سرمایه‌گذاری در زمان جنگ می‌پردازیم و صنایعی که در برابر بحران مقاوم هستند و همچنین دارایی‌هایی در زمان جنگ جان می‌گیرند را به شما معرفی می‌کنیم.
تاثیر جنگ بر اقتصاد و بازارها
جنگ نیرویی ویرانگر است که جوامع و اقتصاد جهانی را عمیقا تغییر می‌دهد و تاثیرات آن همیشگی است. هرچند که بیشترین آسیب‌های جنگ بر دوش کشورهایی است که درگیر آن هستند، اما واقعیت این است که اثرات جنگ فراتر از مرزها رفته و بازارهای جهانی، اقتصاد کشورهای همسایه و حتی سیاست‌های پولی را نیز تحت تأثیر قرار می‌دهد.
در ادامه این بخش تأثیرات کوتاه‌مدت و بلندمدت جنگ بر اقتصاد و بازارها را به شما معرفی می‌کنیم.
بیشتر بخوانید: بهترین بازارها برای سرمایه گذاری در ایران
- هزینه‌های مستقیم اقتصادی برای کشورهای جنگ‌زده: کشورهایی که به‌طور مستقیم درگیر جنگ هستند، هزینه‌های سنگینی را متحمل می‌شوند. تخریب زیرساخت‌ها، کاهش شدید بهره‌وری و افت فعالیت‌های اقتصادی از مهم‌ترین پیامدهای جنگ هستند. تحقیقات نشان می‌دهد که تولید ناخالص داخلی (GDP) کشورهای جنگ‌زده، به‌طور متوسط طی پنج سال پس از آغاز جنگ، بیش از ۳۰ درصد کاهش می‌یابد که در نتیجه نابودی دارایی‌ها، افت سرمایه‌گذاری و استفاده قابل‌توجه از منابع به منظور اهداف نظامی رخ می‌دهد.
- افزایش تورم: یکی از اولین پیامدهای جنگ، افزایش قیمت انرژی و مواد غذایی است. به‌عنوان مثال، جنگ روسیه و اوکراین باعث افزایش شدید قیمت نفت و گاز شد. روسیه به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان نفت و گاز و اوکراین به‌عنوان صادرکننده مهم گندم و دانه‌های روغنی، نقش کلیدی در بازارهای جهانی دارند. اختلال در عرضه این کالاها منجر به افزایش تورم در بسیاری از کشورها شده است.
- مشکلات زنجیره تأمین و تغییر جریان‌های انرژی: جنگ‌ها باعث اختلال در زنجیره تأمین جهانی می‌شوند. در جریان جنگ اوکراین، مشکلاتی که قبلاً در زنجیره تأمین به دلیل پاندمی وجود داشت، شدیدتر شد. علاوه بر این، تحریم‌ها علیه روسیه باعث تغییر در جریان‌های انرژی و تلاش کشورهای اروپایی برای جایگزینی گاز و نفت روسیه شد. این تغییرات نیازمند زمان و هزینه زیادی است و باعث افزایش قیمت انرژی و کاهش اطمینان در بازارها می‌شود.
- تورم نیز در کشورهای جنگ‌زده به شدت افزایش می‌یابد و ناشی از شوکی است که به عرضه وارد می‌شود. در پی افزایش تورم نیز بخش‌های تولیدی و زنجیره‌های تأمین دچار اختلال می‌شوند و قیمت‌ها به‌سرعت افزایش پیدا می‌کنند.
- تجارت و هزینه‌های نظامی: تأثیرات اقتصادی جنگ اغلب از دو مسیر اصلی منتقل می‌شود، ارتباطات تجاری و هزینه‌های نظامی. کشورهایی که ارتباطات تجاری قوی‌تری با منطقه جنگ‌زده دارند، در برابر اختلالات زنجیره تأمین و کاهش بهره‌وری آسیب‌پذیرتر هستند.
- در عین حال، هزینه‌های نظامی در زمان جنگ به‌شدت افزایش می‌یابد، هم در کشورهای جنگ‌زده و هم در سایر کشورها. در یک کشور جنگ‌زده، هزینه‌های نظامی می‌تواند تا ۱۰ درصد تولید ناخالص داخلی افزایش یابد، که منابع را از سایر فعالیت‌های تولیدی منحرف می‌کند. برای کشورهایی که از جنگ دورتر هستند، افزایش هزینه‌های نظامی می‌تواند فعالیت اقتصادی را تحریک کند و گاهی باعث رشد موقت اقتصادی شود. با این حال، این افزایش هزینه‌ها فشار زیادی بر بودجه عمومی وارد می‌کند و ممکن است سرمایه‌گذاری در سایر حوزه‌های حیاتی را محدود کند.
- چالش‌های سیاست پولی در زمان جنگ: بانک‌های مرکزی در زمان جنگ با چالش‌های منحصربه‌فردی روبه‌رو هستند. فشارهای تورمی ناشی از شوک‌های عرضه نمی‌توانند نادیده گرفته شوند، همان‌طور که ممکن است در مورد اختلالات کوتاه‌مدت اتفاق بیفتد. در عوض، تورم پایدار نیازمند اقداماتی فعالانه مانند افزایش نرخ بهره است. در سال‌های اخیر، بانک‌های مرکزی در مواجهه با شوک‌های اقتصادی ناشی از جنگ – از جمله جنگ اوکراین – با افزایش نرخ بهره برای مهار تورم واکنش نشان داده‌اند. هرچند این رویکرد ممکن است به تثبیت قیمت‌ها کمک کند، اما خطر کاهش رشد اقتصادی، به‌ویژه در اقتصادهای آسیب‌پذیر، وجود دارد.
- نقش دوگانه جنگ در اقتصادها: با وجود ویرانی‌ها و اختلالات گسترده‌ای که جنگ به همراه دارد، تاریخ نشان داده است که در برخی شرایط، جنگ می‌تواند اثرات توسعه‌ای نیز داشته باشد. افزایش هزینه‌های دولتی در تلاش‌های نظامی می‌تواند تقاضا را تحریک کرده و به خروج اقتصادها از رکود کمک کند. برای مثال، در طول جنگ جهانی دوم، هزینه‌های نظامی نقش مهمی در احیای اقتصاد ایالات متحده پس از رکود بزرگ داشت. با این حال، این اثرات توسعه‌ای معمولاً موقتی و نامتوازن هستند. پیامدهای بلندمدت جنگ – از کاهش ظرفیت تولیدی گرفته تا بی‌ثباتی اجتماعی و اقتصادی – اغلب از منافع کوتاه‌مدت پیشی می‌گیرند.
- کاهش رشد اقتصادی: جنگ‌ها معمولاً منجر به کاهش رشد اقتصادی می‌شوند. برای مثال، در اثر جنگ اوکراین، پیش‌بینی‌ها برای رشد اقتصادی در منطقه یورو در سال ۲۰۲۲ کاهش یافت و از ۴ درصد به ۲.۶ درصد رسید. کشورهایی مانند آلمان و ایتالیا که وابستگی بیشتری به واردات انرژی روسیه دارند، بیشترین آسیب را متحمل شدند. در اقتصادهای نوظهور نیز رشد اقتصادی کاهش یافت، به‌ویژه در کشورهایی که واردکننده خالص کالاهای اساسی هستند.
- مهاجرت گسترده: جنگ‌ها باعث ایجاد موج‌های بزرگ مهاجرت می‌شوند. جنگ اوکراین بزرگ‌ترین موج مهاجرت در سال‌های اخیر را رقم زده است، به‌طوری که بیش از ۱۲ میلیون نفر مجبور به ترک خانه‌های خود شدند. مهاجرت این جمعیت بزرگ، چالش‌های اقتصادی و اجتماعی گسترده‌ای برای کشورهای میزبان ایجاد می‌کند، از جمله تأمین مسکن، خدمات اجتماعی و اشتغال.
- تأثیرات بر بازارهای مالی: جنگ‌ها باعث افزایش نوسانات در بازارهای مالی می‌شوند. افزایش عدم اطمینان اقتصادی و نگرانی‌ها درباره کاهش رشد جهانی باعث افت شاخص‌های بورس، افزایش بازده اوراق قرضه و تغییر در نرخ ارزها می‌شود. در عین حال، قیمت طلا و سایر دارایی‌های امن افزایش می‌یابد.
- تأثیر بر اقتصادهای نوظهور: تأثیر جنگ‌ها بر اقتصادهای نوظهور به شدت متفاوت است. کشورهایی که صادرکننده خالص کالاهای اساسی هستند، از افزایش قیمت این کالاها سود می‌برند، در حالی که واردکنندگان خالص با افزایش هزینه‌ها و فشارهای مالی مواجه می‌شوند. علاوه بر این، سیاست‌های پولی انقباضی بانک مرکزی آمریکا (افزایش نرخ بهره) باعث خروج سرمایه از این کشورها و فشار بیشتر بر اقتصادهای ضعیف‌تر می‌شود.
ویژگی‌های یک سرمایه‌گذاری مطمئن در زمان جنگ
ویژگی‌های یک سرمایه‌گذاری خوب و ایمن در زمان جنگ را می‌توان به توانایی دارایی انتخابی در حفظ سرمایه، به حداقل رساندن ریسک و حفظ بازده در شرایط تزلزل اقتصاد نسبت داد. در ادامه این بخش به تفصیل این ویژگی‌های یک سرمایه‌گذاری مطمئن می‌پردازیم بلکه دید کامل‌تری نسبت به آنها پیدا کنید.
ریسک پایین و ثبات
کاهش ریسک و احتیاط در انتخاب سرمایه‌گذاری در دوران جنگ از اهمیت زیادی برخوردار است. ابزارهای سرمایه‌گذاری مانند اوراق قرضه دولتی، سپرده‌های بانکی، فلزات گرانبها و همچنین طلا که از ثبات نسبی برخوردار هستند، گزینه‌های مطمئنی به‌شمار می‌روند. این دارایی‌ها معمولا ارزش سرمایه اولیه را حفظ می‌کنند و بازدهی آنها نیز پیش‌بینی‌پذیر است. در همین حال، سرمایه‌گذاری در دارایی‌های پرریسک مانند سهام دارای قیمت نوسانی توصیه نمی‌شود؛ چراکه این دارایی‌ها بیشتر در معرض کاهش ارزش قرار می‌گیرند.
تنوع‌بخشی به سبد سرمایه‌گذاری (Diversification)
متنوع سازی پرتفوی سرمایه‌گذاری یکی از استراتژی‌های کلیدی مدیریت ریسک در زمان جنگ است. با سرمایه‌گذاری پراکند در دارایی‌های مختلف مانند سهام، رمزارزها، اوراق قرضه و حتی کالا، می‌توان از زیان قابل‌توجه در یک دارایی خاص جلوگیری کرد. همچنین، تنوع‌بخشی جغرافیایی نیز از تأثیرات منفی جنگ‌های منطقه‌ای می‌کاهد؛ به این معنی که سرمایه‌گذاری در بازارهای داخلی و بین‌المللی می‌تواند به متعادل‌سازی پرتفوی کمک کند.
نقدشوندگی (Liquidity)
نقدشوندگی دارایی‌های انتخابی در حین بحران جنگ، اهمیت بالایی دارد. این قابلیت به شما اطمینان می‌دهد که در مواقع نیاز به سادگی می‌توانید دارایی را نقد کنید و به سرمایه خود دسترسی داشته باشید. سرمایه‌گذاری‌هایی مانند صندوق‌های بازار و اوراق قرضه کوتاه‌مدت به راحتی قابل نقد کردن هستند و برای زمان جنگ مناسب‌اند. از سوی دیگر، دارایی‌هایی که دوره‌های قفل طولانی دارند (مانند استیکینگ در دنیای ارز دیجیتال که البته بسیار هم جذاب است) گزینه‌های مناسبی نیستند، زیرا ممکن است دسترسی به وجوه را محدود کنند.
محافظت از ارزش سرمایه در برابر تورم
همانی‌طور که در بخش قبل گفته شد، تورم معمولاً در زمان جنگ افزایش می‌یابد و ارزش سرمایهگذاریهای سنتی را کاهش می‌دهد. دارایی‌هایی مانند طلا و سهام قوی، برای مقابله با تورم گزینه‌های مناسبی هستند. املاک و کالاهایی مانند نفت و محصولات کشاورزی نیز به دلیل حفظ یا افزایش قیمت در شرایط افزایش تورم، بازده مناسبی ارائه می‌دهند.
صنایع دفاعی
سرمایه‌گذاری در صنایع دفاعی به معنی خرید سهام و دارایی‌های مربوط به شرکت‌های تولید‌کننده کالاهای ضروری (مانند غذا، نوشیدنی و محصولات بهداشتی) و خدمات عمومی (مانند آب و برق) در زمان جنگ هستند که گزینه‌های سرمایه‌گذاری قابل‌اعتمادی محسوب می‌شوند. از جمله این موارد دفاعی می‌توان به رشد سهام مواد غذایی و شیمیایی اشاره کرد که تقاضای بالایی داشتند. شرکت‌های این بخش‌ها معمولاً درآمدهای پایداری و این موضوع باعث می‌شود سهام آنها کمتر نوسان داشته و مقاوم‌تر باشند.
صنایع مرتبط با جنگ
برخی صنایع مانند دفاع، هوافضا و امنیت سایبری در زمان جنگ شاهد افزایش تقاضا هستند و به همین دلیل گزینه‌های جذابی برای سرمایه‌گذاری محسوب می‌شوند. به همین ترتیب، شرکت‌های فناوری و ارتباطات که زیرساخت‌های حیاتی را فعال می‌کنند، اغلب رشد خواهند داشت و فرصت‌های مناسبی برای سرمایه‌گذاران فراهم می‌کنند.
پایداری بنیادی
سرمایه‌گذاری در دارایی‌هایی که فاندامنتال قوی دارند، شانس موفقیت سرمایه‌گذاری در زمان جنگ را افزایش می‌دهد. شرکت‌هایی که ترازنامه سالم، بدهی‌های کم و جریان نقدی قابل‌اعتمادی دارند، در برابر چالش‌های اقتصادی مقاوم‌تر هستند. همچنین، کسب‌وکارهایی که در رکودهای اقتصادی قبلی ثابت کرده‌اند که می‌توانند پایدار بمانند، جذاب‌ترین گزینه‌ها برای سرمایه‌گذاری در این شرایط هستند. البته این موضوع به بحث سهام محدود نمی‌شود. در دنیای ارز دیجیتال نیز دارایی‌هایی که در گذشته عملکرد خوبی داشته‌اند و به صورت مداوم در حال پیشرفت و توسعه هستند و نظر سرمایه‌گذاران را به خود جلب می‌کنند نیز از پتانسیل بالایی برخوردار هستند.
آگاهی ژئوپلیتیکی
درک دقیق ریسک‌های ژئوپلیتیکی، یکی از ضروریات سرمایه‌گذاری موفق در زمان جنگ است. باید بدانید که جنگ می‌تواند زنجیره تأمین را مختل و اقتصاد را بی‌ثبات کند و به صنایعی که به مناطق تحت تأثیر وابسته‌اند، ضربه بزنند. سرمایه‌گذاران باید به دقت چشم‌انداز ژئوپلیتیکی را ارزیابی کرده و از دارایی‌هایی که بیش‌ازحد به مناطق جنگی وابسته‌اند، دوری کنند. سرمایه‌گذاری در مناطق پایدارتر و کم‌ریسک‌تر، انتخاب معقول‌تری خواهد بود.
دیدگاه بلندمدت
دیدگاه بلندمدت یکی از مهم‌ترین اصول برای سرمایه‌گذاری موفق در زمان جنگ است. نوسانات بازار و افت‌های شدید در این شرایط طبیعی هستند، اما تاریخ نشان داده که بازارها اغلب پس از درگیری‌ها بهبود می‌یابند و حتی رونق می‌گیرند. اجتناب از تصمیمات احساسی و حفظ تمرکز بر یک استراتژی سرمایه‌گذاری دقیق و هدفمند، به شما کمک می‌کند که ثروت خود را حفظ کرده و در بلندمدت رشد کنید.
بهترین گزینه‌های سرمایه‌گذاری در زمان جنگ چیست؟
در ادامه این بخش بهترین دارایی‌های سرمایه‌گذاری که برای دوران جنگ مناسب هستند را به شما معرفی می‌کنیم:
طلا و فلزات گرانبها
طلا از گذشته تاکنون و به‌ویژه در زمان‌های تنش‌های جنگی یا بحرانهای اقتصادی به‌عنوان پناهگاهی برای حفظ سرمایه و کسب ثروت شناخته شده است. این فلز گرانبها معمولا ارزش خود را صرف‌نظر از شرایط بازار حفظ می‌کند و برخلاف ارزهای فیات یا دارایی‌های دیجیتال که ممکن است در معرض تورم، رکود یا فروپاشی قرار گیرند، تعادل را فراهم می‌آورد و پایه ثابت پرتفوی‌های سرمایه‌گذاری است. همچنین پلاتین و پالادیوم نیز جزو فلزات گرانبها محسوب می‌شوند که در صنایع خودرو و نیمه‌هادی‌ها کاربرد دارند و به شدت به صادرات روسیه وابسته‌اند و این کشور حدود ۴۰٪ از پالادیوم جهان را تولید می‌کند. در حالی که طلا گزینه‌ای پایدار است، پلاتین و پالادیوم به دلیل تقاضای صنعتی و نوسانات بالا فرصت‌های سودآوری کوتاه‌مدت را فراهم می‌کنند.
بیشتر بخوانید: کی طلا بخریم کی بفروشیم؟ راهنمای بهترین زمان برای خرید و فروش طلا
باید بدانید که جنگ و درگیری‌های جهانی بر عرضه، تقاضا و قیمت طلا تأثیر مستقیم دارند. زیرا جنگ‌های طولانی و شدید باعث افزایش هزینه‌های دولتی و چاپ پول بیشتر برای تامین هزینه‌ها می‌شوند و فشار تورمی ایجاد می‌کنند. این تورم مستقیماً بر ارزش فلزات گرانبهایی مانند طلا تأثیر می‌گذارد. فاکتورهای دیگری که بر قیمت طلا تاثیر دارند به شرح زیر هستند.
- برقراری امنیت مالی: سرمایه‌گذاران در دوران جنگ به طلا روی می‌آورند تا ثروت خود را از خطر تورم و کاهش ارزش در امان نگه دارند.
- نوسانات قیمتی: قیمت طلا در زمان جنگ معمولاً به دلیل افزایش تقاضا سریعا افزایش می‌یابد. اگرچه ممکن است بعد از پایان درگیری‌ها روند رشد آن کند شود، اما این دارایی همچنان جذابیت خود را حفظ می‌کند.
- اقدامات بانک‌های مرکزی: بانک‌های مرکزی معمولاً در بحرانهای جنگی ذخایر طلا خود را افزایش می‌دهند تا اقتصاد ملی را تثبیت کنند. این موضوع باعث افزایش بیشتر تقاضا برای طلا می‌شود.
- قدرت دلار آمریکا: طلا رابطه معکوسی با دلار آمریکا دارد. زمانی که دلار ضعیف می‌شود، معمولاً قیمت طلا افزایش می‌یابد؛ زیرا خرید آن برای سرمایه‌گذاران خارجی ارزان‌تر تمام می‌شود.
نحوه سرمایه‌گذاری در طلا
- طلای فیزیکی: شمش، سکه و جواهرات مالکیت ملموس طلا را فراهم می‌کنند اما نیاز به ذخیره‌سازی و بیمه دارند.
- ETFهای طلا: این روش، دسترسی به سرمایه‌گذاری در طلا را بدون نیاز به ذخیره‌سازی فیزیکی فراهم می‌آورد.
- سهام معادن طلا: سرمایه‌گذاری در شرکت‌های استخراج طلا به‌عنوان اهرمی برای استفاده از افزایش قیمت طلا عمل می‌کند، اما با ریسک‌های عملیاتی همراه است.
املاک و مستغلات
سرمایه‌گذاری در املاک یکی از بهترین روش‌ها برای حفظ دارایی‌ها، کسب درآمد غیرفعال و رشد سرمایه در دوران جنگ و بحران به شمار می‌آید؛ چراکه جنگ، فرصتی برای خرید املاک با قیمت‌های پایین‌تر و سودگیری از رشد قیمت پس از اتمام بحران را فراهم می‌کند. در ادامه تعدادی از تجربه‌های تاریخی سرمایهگذاریهای املاکی در جنگ برای را به شما معرفی می‌کنیم:
تأثیر جنگ جهانی دوم بر بازار املاک
جنگ جهانی دوم اثرات عمیقی بر بازار املاک گذاشت. بازار بورس در سال ۱۹۴۲ به پایین‌ترین سطح خود رسید و قیمت‌های املاک و مستغلات به‌ویژه در نیویورک افت شدیدی را تجربه کردند. با این حال، پس از جنگ، تقاضا برای املاک به‌ویژه املاک مسکونی به شدت افزایش یافت؛ زیرا سربازان بازگشته از جنگ به دنبال خانه‌های جدید برای شروع زندگی خانوادگی خود بودند. این امر باعث رشد تدریجی قیمت‌ها شد.
جنگ سوریه و سرمایه‌گذاری در املاک
با وجود اینکه جنگ سوریه شرایط امنیتی و اقتصادی بحرانی را به‌وجود آورده بود، بسیاری از مردم در حال خرید ملک در مناطق امن این کشور بودند. در این شرایط، خرید «زمین» به دلیل کمتر قرار داشتن در معرض خطرات ناشی از جنگ و نابودی، به عنوان یک سرمایه مطمئن‌تر نسبت به «ساختمان» شناخته می‌شود.
بازار املاک اوکراین در زمان جنگ
با توجه به جابجایی جمعیت اوکراین از مناطق جنگی به مناطق امن‌تر، تقاضا برای املاک افزایش یافته است. پیش‌بینی می‌شود که پس از پایان جنگ، نیاز به مسکن در شهرهای بزرگ اوکراین افزایش یابد. چراکه احتمالا بسیاری از شرکت‌های خارجی به این کشور و به‌خصوص به «کی‌یف» خواهند آمد و این امر تقاضا برای املاک مسکونی و اداری را بالا خواهد برد.
ارزهای معتبر بین‌المللی
بازار ارزهای خارجی که در جامعه سرمایه‌گذاران تحت عنوان فارکس شناخته می‌شود، بزرگ‌ترین و فعال‌ترین بازار مالی در جهان است که روزانه میزبان حجم معاملات چند تریلیون دلاری است. از جایی که بازار فارکس به اقتصاد جهانی، رویدادهای سیاسی، جنگ و بلایای طبیعی وابستگی بسیار زیادی دارد، هرگونه تغییرات مثبت و منفی در این زمینه می‌توانند بر نرخ ارزها تاثیر فوری داشته باشند. بنابراین در زمان جنگ و بحرانهای منطقه‌ای، انتخاب درست ارزهای بین المللی می‌توانند گزینه‌ای جذاب برای سرمایه‌گذاری باشد و به عنوان پوششی برای حفظ ارزش سرمایه افراد عمل کنند. از مهم‌ترین ویژگی‌های بازار فارکس می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
بیشتر بخوانید: ۶ مورد از بهترین نمادهای فارکس برای ترید
- نقدشوندگی بالا: بازار فارکس به‌صورت ۲۴ ساعته فعال است و سرمایه‌گذاران می‌توانند به سادگی و در سشن‌های معاملاتی مختلف به خرید یا فروش ارز بپردازند. نقدشوندگی بالای این بازار در دوران جنگ و بحران سیاسی/اقتصادی بسیار ارزشمند است.
- تنوع گسترده: داشتن ارزهای مختلف می‌تواند از وجوه سرمایه‌گذاران در برابر کاهش ارزش پول ملی محافظت کند. به‌عنوان مثال، در جریان جنگ روسیه و اوکراین، روبل روسیه و گریونا اوکراین به‌شدت سقوط کردند، درحالی‌که ارزهایی مانند فرانک سوئیس و دلار آمریکا ارزش بیشتری پیدا کردند. بنابراین تنوع در سبد ارزی را نباید دست کم گرفت.
- پوشش ارزهای بی‌طرف به‌عنوان پناهگاه امن: کشورهای بی‌طرف مانند سوئیس و سنگاپور معمولاً در زمان بحرانهای جهانی ارزهایی باثبات‌تر دارند. فرانک سوئیس به‌خاطر سیستم بانکی قوی و بی‌طرفی سیاسی، همیشه به‌عنوان یک پناهگاه امن در نظر گرفته شده است.
کالاهای اساسی و ضروری
کالا یا کامودیتی‌ها که شامل مواد خام و مواد اولیه ضروری هستند، به‌عنوان یکی از موارد سرمایه گذاری در زمان جنگ شناخته می‌شوند. برای مثال نقش کلیدی روسیه به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین صادرکنندگان کالاهای اساسی، از جمله نفت، گاز، گندم و فلزات گرانبها و درگیری آن در جنگ با اوکراین، بازار جهانی را به شدت تحت تأثیر قرار داده است. این شرایط همزمان فرصت‌ها و خطرات جدیدی برای سرمایه‌گذاران ایجاد کرده است. در ادامه کالاهای اساسی و ضروری را که می‌توانند به عنوان سرمایه گذاری در زمان جنگ استفاده شوند و تحت تاثیر جنگ روسیه و اوکراین هستند را معرفی می‌کنیم:
کالاهای انرژی: نفت و گاز
آغاز جنگ روسیه و اوکراین در فوریه ۲۰۲۲ شوک شدیدی به بازار انرژی وارد کرد. قیمت نفت خام برنت به بیش از ۱۲۰ دلار در هر بشکه رسید و قیمت گاز طبیعی در اروپا به سطوح بی‌سابقه‌ای افزایش یافت. در همین راستا، فروپاشی احتمالی دولت روسیه یا گسترش جنگ می‌تواند باعث افزایش بیشتر قیمت‌ها شود.
کالاهای کشاورزی: گندم و مواد غذایی
روسیه و اوکراین با تولید حدود ۳۰٪ از گندم جهان به «سبد نان اروپا» معروف هستند. جنگ شکل‌گرفته باعث اختلال در صادرات این محصولات شده و نوسانات زیادی را در قیمت گندم ایجاد کرده است. هرچند توافق‌های موقتی مانند «ابتکار غلات دریای سیاه» به کاهش تنش‌ها کمک کرده‌اند، پایان جنگ می‌تواند قیمت گندم را به شدت کاهش دهد.
مواد معدنی حیاتی: نیکل، کبالت و اورانیوم
در دنیای امروز، فناوری‌های نوین و انرژی‌های تجدیدپذیر وابستگی زیادی به مواد معدنی حیاتی دارند که جزو دارایی‌های سرمایه گذاری در زمان جنگ محسوب می‌شوند و نمونه آنها به شرح زیر است:
- نیکل: ماده‌ای کلیدی در باتری‌های خودروهای برقی که قیمت آن در دوران جنگ نوسانات شدیدی را تجربه کرده است.
- کبالت و وانادیوم: از اجزای اصلی باتری‌های قابل شارژ هستند و وابستگی به روسیه این بازارها را به شدت تحت تأثیر قرار داده است.
- اورانیوم: با اینکه اورانیوم به‌صورت مستقیم معامله نمی‌شود، اما برای انرژی هسته‌ای حیاتی است. روسیه حدود ۳۵٪ از غنی‌سازی جهانی اورانیوم را در اختیار دارد.
فلزات صنعتی: آلومینیوم و مس
روسیه از بزرگ‌ترین صادرکنندگان آلومینیوم و مس در جهان است.
- آلومینیوم: این فلز به دلیل استفاده گسترده در صنایع ساخت‌وساز، حمل‌ونقل و بسته‌بندی اهمیت زیادی دارد. پایان جنگ ممکن است باعث کاهش قیمت‌ها شود، اما تقاضای بلندمدت برای آلومینیم همچنان بالاست.
- مس: این فلز که برای سیم‌کشی برق و فناوری‌های انرژی تجدیدپذیر حیاتی است، همچنان یکی از گزینه‌های محبوب سرمایه‌گذاری به شما می‌رود.
سهام شرکت‌های دفاعی و صنعتی
جنگ‌ها همواره اولویت‌های اقتصادی را تغییر می‌دهند و بخش دفاعی به یکی از محورهای اصلی توجه دولت‌ها و سرمایه‌گذاران تبدیل می‌شود. تنش‌های ژئوپلیتیک مانند حمله روسیه به اوکراین، مناقشات دریای چین جنوبی و درگیری‌ها در خاورمیانه و آفریقا اهمیت روزافزون هزینه‌های دفاعی را نشان می‌دهند. این تحولات، بخش دفاعی را به گزینه‌ای جذاب برای سرمایه گذاری در زمان جنگ تبدیل کرده‌اند.
این بخش شامل تولید تسلیحات، امنیت سایبری، هوش مصنوعی و امنیت زیرساخت‌ها می‌شود. امنیت سایبری به‌ویژه اهمیت بیشتری یافته است زیرا کشورها در تلاش برای حفاظت از سیستم‌های دیجیتال خود هستند. این امر مسیرهای جدیدی برای سرمایه‌گذاری فراتر از تولید تجهیزات نظامی ایجاد کرده است. در ادامه تعدادی از این نوع دارایی‌های سرمایه‌گذاری را معرفی می‌کنیم:
بیشتر بخوانید: معرفی بهترین سهام‌های بورسی برای خرید در حال حاضر
سهام شرکت‌های دفاعی
سرمایه‌گذاری مستقیم در سهام شرکت‌هایی که در تولید تجهیزات نظامی، فناوری‌های دفاعی و ارائه خدمات مرتبط فعالیت می‌کنند، یکی از روش‌های سودگیری از شرکت‌های دفاعی است. این شرکت‌ها ممکن است در دوران جنگ و افزایش بودجه‌های نظامی، عملکرد مالی بهتری داشته باشند.
صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک
برخی صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک، سبدی از سهام شرکت‌های فعال در صنعت دفاعی را در بر می‌گیرند. این روش به سرمایه‌گذاران امکان می‌دهد با تنوع‌بخشی به سرمایهگذاریهای خود، ریسک را کاهش دهند.
صندوق‌های قابل معامله در بورس (ETF)
در بازار سهام خارجی یا ایرانی ممکن است بتوانید ETF هایی را پیدا کنید که بر روی شاخص‌های مرتبط با صنعت دفاعی تمرکز دارند. سرمایه‌گذاری در این ETFها به سرمایه‌گذاران اجازه می‌دهد به‌صورت غیرمستقیم در بخش دفاعی سرمایه‌گذاری کنند و از مزایای آن بهره‌مند شوند.
اوراق قرضه دولتی
دولت‌ها ممکن است در زمان جنگ اوراق قرضه‌ای منتشر کنند بلکه بتوانند هزینه‌های نظامی را تأمین کنند. سرمایه‌گذاری در این اوراق می‌تواند به‌عنوان یک دارایی امن در نظر گرفته شود، اگرچه باید به ریسک‌های مرتبط با اعتبار دولت و شرایط اقتصادی توجه داشت.
ارزهای دیجیتال
ارزهای دیجیتال می‌توانند یک گزینه جذاب برای سرمایه‌گذاری در دوران جنگ باشند، زیرا ویژگی‌های منحصربه‌فرد آنها می‌تواند مزایای خاصی را تحت شرایط بحرانی ارائه دهد. همان‌طور که در بحبوحه جنگ روسیه و اوکراین نیز مشاهده کردیم، ارزهای دیجیتال نه تنها به عنوان یک وسیله برای ذخیره ارزش استفاده می‌شوند، بلکه امکان محدود شدن آنها از سمت هیچ نهادی نیز وجود ندارد و به سادگی برای انجام تراکنش‌های امن و برای انتقال وجه مورد استفاده قرار گرفته‌اند. در ادامه به بررسی مزایا و معایب سرمایه‌گذاری در ارزهای دیجیتال در دوران جنگ می‌پردازیم.
بیشتر بخوانید: کدام ارز دیجیتال را بخریم؟ لیست بهترین ارزهای دیجیتال برای سرمایه گذاری ۲۰۲۴
تمرکززدایی و مقاومت در برابر سانسور
یکی از مهم‌ترین مزایای ارزهای دیجیتال مانند بیت‌کوین، ماهیت غیرمتمرکز آنهاست. برخلاف سیستم‌های مالی سنتی که معمولاً تحت کنترل دولت‌ها و نهادهای مرکزی قرار دارند، ارزهای دیجیتال بر اساس شبکه‌های بلاک‌چین که در سراسر جهان توزیع شده‌اند، عمل می‌کنند. این معماری غیرمتمرکز باعث می‌شود ارزهای دیجیتال در برابر سانسور و مداخله نهادهای مرکزی مانند دولت‌ها مقاوم باشند.
در شرایطی که سیستم‌های بانکی سنتی دچار اختلال هستند یا مسدود می‌شوند، ارزهای دیجیتال می‌توانند به عنوان یک راه‌حل برای انتقال و ذخیره دارایی‌ها بدون وابستگی به موسسات دولتی عمل کنند. به‌عنوان مثال، در جنگ اوکراین، ارزهای دیجیتال نقش مهمی در تسهیل اهدای کمک‌ها، تراکنش‌ها و حفظ ارزش مالی ایفا کردند، به‌ویژه در شرایطی که دسترسی به بانک‌ها و سیستم‌های مالی سنتی محدود بود.
قابلیت حمل و امنیت
مزیت دیگر ارزهای دیجیتال در زمان جنگ، قابلیت حمل آسان و امنیت آنهاست. ارزهای دیجیتال می‌توانند به‌صورت دیجیتالی در کیف پول‌های امن ذخیره و از هر نقطه‌ای از جهان قابل دسترسی باشند. این ویژگی امکان انتقال آسان دارایی‌ها را در زمان بسته شدن مرزها یا اختلال زیرساخت‌ها فراهم می‌کند. علاوه‌بر این، ماهیت دیجیتالی رمزارزها باعث می‌شود که تراکنش‌ها به‌صورت امن از طریق شبکه‌های رمزنگاری‌شده بلاک‌چین انجام شوند. این امر ریسک‌های مرتبط با سرقت یا آسیب دیدن دارایی‌های فیزیکی در زمان جنگ را کاهش می‌دهد.
پناهگاه در برابر تورم و کاهش ارزش پول
تورم معمولاً در دوران جنگ افزایش می‌یابد؛ زیرا اقتصاد کشورها با مشکلات و چالش‌های زیادی روبرو می‌شوند. این وضعیت می‌تواند منجر به کاهش شدید ارزش پول‌های ملی شود. در این میان ارزهای دیجیتال مانند بیت‌کوین به‌عنوان یک پناهگاه در برابر تورم و کاهش ارزش پول ملی شناخته می‌شوند. عرضه محدود این ارزها همراه با افزایش تقاضا، می‌تواند باعث حفظ یا حتی افزایش ارزش آنها در طول زمان شود.
نکات کلیدی در مدیریت سرمایه‌گذاری در زمان جنگ
سرمایه‌گذاری در دوران جنگ نیازمند رویکردی استراتژیک و محتاطانه برای مواجهه با چالش‌ها و فرصت‌های خاص این دوران است. در این بخش نهایی، نکات کلیدی برای مدیریت سرمایه‌گذاری در زمان جنگ را به شما معرفی می‌کنیم:
- تنوع در سبد سرمایه‌گذاری: سرمایه‌گذاری خود را در مختلف دارایی و بخش‌های مختلف پخش کنید تا از ریسک‌های مربوط به صنایع یا دارایی‌های خاص جلوگیری کنید. تنوع‌بخشی می‌تواند از پورتفوی شما در برابر نوسانات و رکودهای بخش‌های خاص محافظت کند.
- تمرکز بر دارایی‌های امن: بخشی از سرمایهگذاریهای خود را به دارایی‌هایی مانند طلا، اوراق قرضه دولتی و فلزات گرانبها که ریسگ کمتری نسبت به دیگر دارایی‌ها دارند اختصاص دهید.
- حفظ نقدینگی:
اطمینان حاصل کنید که بخشی از سرمایهگذاریهای شما به راحتی قابل دسترسی نقدشدن است تا در صورت بروز شرایط غیرمنتظره یا فرصت‌های جدید، بتوانید از آنها استفاده کنید. نقدینگی به انعطاف‌پذیری در مدیریت سبد سرمایه‌گذاری درطول نوسانات اقتصادی کمک می‌کند. - دریافت اطلاعات به‌روز: به طور منظم تحولات ژئوپولیتیکی، شاخص‌های اقتصادی و روندهای بازار را دنبال کنید. اطلاعات به‌روز به شما این امکان را می‌دهد که در زمان مناسب استراتژی سرمایه‌گذاری خود را بر اساس تغییر شرایط تنظیم کنید.
سوالات متداول
- چرا طلا بهترین سرمایه‌گذاری در زمان جنگ است؟
طلا به دلیل ارزش ذاتی و پایداری خود، یکی از امن‌ترین سرمایه گذاری در زمان جنگ محسوب می‌شود. زیرا در شرایط بی‌ثباتی اقتصادی، ارزش طلا معمولاً افزایش پیدا می‌کند.
- آیا در زمان جنگ باید از بازار سهام خارج شویم؟
این موضوع بستگی به نوع سهام و شرایط اقتصادی دارد. در زمان جنگ، بازار سهام معمولاً نوسانی می‌شود و سهام شرکت‌های پایدارتر (مانند صنایع دفاعی و کالاهای ضروری) ممکن است گزینه بهتری برای سرمایه‌گذاری باشند.
- چگونه می‌توان در شرایط جنگ از پول خود محافظت کرد؟
تنوع‌بخشی در اختصاص وجوه دارایی‌های مناسب سرمایه‌گذاری در دوران جنگ، سرمایه‌گذاری در طلا یا ارزهای پایدار و نگهداری مقداری پول نقد یا دارایی‌های نقدشونده، از جمله راه‌های محافظت از پول در زمان جنگ هستند.
- آیا ارزهای دیجیتال در زمان جنگ امن هستند؟
ارزهای دیجیتال به دلیل ماهیت غیرمتمرکزشان می‌توانند گزینه مفیدی باشند، اما نباید از نوسانات بالا و ریسک‌هایی که به همراه دارند غافل شد.
- آیا نگهداری پول نقد در زمان جنگ تصمیم درستی است؟
نگهداری مقداری پول نقد برای هزینه‌های ضروری مفید است، اما به دلیل کاهش ارزش پول و خطرات سرقت، نباید تمام سرمایه خود را نقد نگه دارید.
- بهترین راه برای خرید طلا در زمان جنگ چیست؟
خرید طلا به صورت فیزیکی (مانند سکه یا شمش) از فروشندگان معتبر یا سرمایه‌گذاری در صندوق‌های طلا (ETF) بهترین روش‌ها هستند. ترجیحا از خرید زیورآلات به عنوان دارایی سرمایه‌گذاری اجتناب کنید، زیرا هزینه‌های اضافی مانند اجرت ساخت دارند.
