پیپ در فارکس چیست؟ هر پیپ چگونه محاسبه می شود؟

پیپ یکی از مفاهیم پایه‌ در بازار فارکس است که به عنوان کوچک‌ترین واحد تغییرات قیمت در یک جفت ارز شناخته می‌شود. اگرچه پیپ‌ تغییرات اندکی را نشان می‌دهند، اما تأثیر زیادی در سود و زیان معامله‌گران دارند و درک صحیح آن‌ها برای مدیریت صحیح ریسک و دریافت نهایت سود از نوسانات بازار ضروری است. چراکه حتی تغییرات جزئی در قیمت یک جفت ارز می‌تواند تأثیرات قابل توجهی بر نتیجه معاملات بگذارد، به ویژه وقتی حجم معاملات بزرگ باشد. از این رو در این مقاله فراز به بررسی مفهوم پیپ و اهمیت آن در فارکس، نحوه محاسبه آن و نقش آن در استراتژی‌های معاملاتی می‌پردازیم.

پیپ در فارکس چیست؟

پیپ (Pip) مخفف عبارت «واحد درصد» (percentage in point) است و کوچک‌ترین واحد تغییرات قیمت در معاملات فارکس محسوب می‌شود. در بیشتر جفت ارزها، یک پیپ معادل ۰.۰۰۰۱ واحد است که نشان‌دهنده تغییر یک هزارم درصدی در نرخ تبادل ارز است. برای مثال، اگر قیمت جفت ارز EUR/USD از ۱.۱۱۵۰ به ۱.۱۱۵۱ تغییر کند، این تغییر برابر با یک پیپ است. معامله‌گران معمولا از پیپ برای اندازه‌گیری نوسانات قیمت، محاسبه سود و زیان و تعیین ریسک و ریوارد یک معامله استفاده می‌کنند. 

چرا پیپ به عنوان واحد استاندارد انتخاب شد؟

پیپ به عنوان واحد استاندارد تغییرات قیمت در فارکس شناخته می‌شود زیرا این واحد یک روش ثابت و قابل فهم را برای اندازه‌گیری تغییرات قیمت فراهم می‌کند که برای تمام ارزها قابل استفاده است.

پیش از معرفی پیپ‌ها، تغییرات قیمت به صورت کسرهایی از واحد ارز اندازه‌گیری می‌شدند و وجود محاسبات مختلف می‌توانست باعث سردرگمی معامله‌گران شود. استفاده از سیستم استاندارد پیپ، فرآیند ردیابی نوسانات بازار و محاسبه سود و زیان را ساده‌تر کرد.

هم‌اکنون معامله‌گران با استفاده از پیپ‌، می‌توانند تغییرات قیمت جفت ارزهای مختلف را به راحتی مقایسه کنند و تأثیر این تغییرات را بر روی معاملات خود تعیین کنند. این امر بازار فارکس را شفاف‌تر و قابل دسترس‌تر می‌کند.

پیپ چگونه محاسبه می‌شود؟

پیپ بر اساس جفت ارزی که معامله می‌کنید محاسبه می‌شود.

برای اکثر جفت ارزها، پیپ برابر با چهارمین رقم اعشار قیمت (۰.۰۰۰۱) است. اما در جفت ارزهایی که شامل ین ژاپن هستند، پیپ معمولاً برابر با دومین رقم اعشار (۰.۰۱) است.

به عنوان مثال، اگر نرخ USD/JPY از ۱۱۰.۲۵ به ۱۱۰.۲۶ تغییر کند، این تغییر معادل ۱ پیپ است. برای محاسبه ارزش پیپ به‌صورت سود یا زیان، باید لات و نرخ تبادل جفت ارز را در نظر بگیرید.

پیپت (Pipette) چیست؟

پیپت یک واحد اندازه‌گیری کوچک‌ برای تغییرات قیمت است که برابر با یک‌دهم پیپ است. این واحد برای نشان دادن تغییرات دقیق‌تر قیمت به کار می‌رود و به‌ویژه در بازارهایی که نقدینگی بالایی دارند و تغییرات کوچک در آن‌ها حائز اهمیت است کاربردی عمل می‌کند.

در جفت ارزهایی که پیپ آن‌ها بر اساس چهارمین رقم اعشار (۰.۰۰۰۱) محاسبه می‌شود، پیپت برابر با پنجمین رقم اعشار (۰.۰۰۰۰۱) است. به عنوان مثال، اگر نرخ EUR/USD از ۱.۱۱۵۰۰ به ۱.۱۱۵۰۱ افزایش یابد، تغییر قیمت آن معادل ۱ پیپت است.

در جفت ارزهایی که شامل ین ژاپن هستند نیز پیپت برابر با سومین رقم اعشار (۰.۰۰۰۱) است. باید بدانید که استفاده از پیپت در همه بروکرها رایج نیست، اما واحدی است که جزئیات دقیق‌تری را برای تحلیل حرکات بازار به معامله‌گران ارائه می‌دهد.

محاسبه ارزش پیپ

درک ارزش پیپ برای مدیریت ریسک و محاسبه سود یا زیان در معاملات فارکس بسیار ضروری است. ارزش پیپ به عوامل مختلفی بستگی دارد که در ادامه آن‌ها را بررسی می‌کنیم.

• اندازه لات (Lot Size): هرچه اندازه لات بزرگ‌تر باشد، ارزش هر پیپ بیشتر خواهد بود. برای مثال، در لات‌های استاندارد ارزش پیپ بیشتر از لات‌های مینی یا میکرو است.
• جفت‌ارز معاملاتی: ارزش پیپ بسته به جفت ارزی که معامله می‌کنید ممکن است متفاوت باشد. به عنوان مثال، در جفت ارزهایی که ارز مبنای آن‌ها چیزی بجز دلار آمریکا است، ارزش پیپ فرق خواهد داشت.
• نرخ تبدیل ارز: نرخ تبادل جفت ارزی که معامله می‌کنید، بر روی ارزش پیپ تأثیر می‌گذارد. به عنوان مثال، اگر نرخ EUR/USD برابر ۱.۱۱۵۰ باشد، هر پیپ در جفت ارز EUR/USD برای یک لات استاندارد معادل ‍۱۰ دلار خواهد بود.

مفاهیم پیپ

محاسبه و ارزش پیپ‌ بسته به نوع جفت ارزی که معامله می‌کنید و همچنین نوع حساب و اهرم، می‌تواند متفاوت باشد.

نحوه تغییرات ارزش پیپ در جفت ارزهای مختلف

• جفت ارزهای اصلی (Major Pairs): این جفت ارزها شامل ارزهای پرمعامله مانند EUR/USD، GBP/USD و USD/JPY هستند که دلار آمریکا ارز اصلی آنها است. ارزش پیپ در این جفت ارزها معمولاً ثابت است و حدود ۱۰ دلار برای یک لات استاندارد است.
• جفت ارزهای فرعی (Minor Pairs): این جفت ارزها شامل ارزهای دیگر غیر از دلار آمریکا هستند که از جمله آن‌ها می‌توان به EUR/GBP، EUR/AUD یا GBP/JPY اشاره کرد. ارزش پیپ در این جفت ارزها به دلیل نداشتن دلار آمریکا متفاوت است و ارزش پیپ در آن‌ها بر اساس نرخ تبدیل و اندازه لات محاسبه می‌شود.
• جفت ارزهای اگزاتیک (Exotic Pairs): این جفت ارزها شامل یک ارز اصلی و یک ارز از بازارهای نوظهور یا کوچک‌تر مانند USD/TRY یا EUR/SGD هستند. محاسبه ارزش پیپ در این جفت ارزها ممکن است پیچیده‌ باشد، زیرا معمولاً با نوسانات بیشتری همراه بوده و اسپرد و نقدینگی کمتری دارند.

تفاوت در محاسبه پیپ در حساب‌های استاندارد، مینی لات و میکرو لات

ارزش پیپ بسته به اندازه لات متفاوت است و در لات‌های بزرگ‌تر ارزش پیپ بیشتر خواهد بود. در ادامه ارزش آن در حساب‌های دارایی لات متفاوت را بررسی می‌کنیم.

• در حساب‌های استاندارد (۱۰۰,۰۰۰ واحد): معمولاً ارزش یک پیپ برای جفت ارزهایی که ارز مبنا آنها دلار آمریکا است، حدود ۱۰ دلار است. به عنوان مثال، تغییر یک پیپ در جفت ارز EUR/USD یا GBP/USD معادل ۱۰ دلار است.
• در حساب‌های مینی لات (۱۰,۰۰۰ واحد): ارزش یک پیپ معمولاً برای جفت ارزهایی که ارز مبنا آنها دلار آمریکا است، ۱ دلار است.
• در حساب‌های میکرو لات (۱,۰۰۰ واحد): ارزش یک پیپ معمولاً برای جفت ارزهایی که ارز مبنا آنها دلار آمریکا است، ۰.۱ دلار (۱۰ سنت) است.

لوریج (Leverage) و ارتباط آن با پیپ

همان‌طور که می‌دانید، اهرم به معامله‌گران اجازه می‌دهد که با مقدار سرمایه کم، موقعیت‌های بزرگی باز کنند. در حالی که اهرم به طور مستقیم بر ارزش پیپ تأثیر نمی‌گذارد، اما بر روی سود یا زیان ناشی از حرکت پیپ‌ها تأثیرگذار است. باید بدانید که استفاده از اهرم بالا باعث می‌شود که تغییرات قیمت (میزان پیپ‌) تأثیر بیشتری بر رشد یا ریزش ارزش معاملات داشته باشد و هم سود و هم ریسک را افزایش دهد.

مارجین (Margin) و تأثیر تغییرات پیپ بر آن

مارجین به میزان سرمایه‌ای گفته می‌شود که برای باز کردن یک موقعیت لازم است. تأثیر تغییرات پیپ بر مارجین به اندازه معامله و اهرم استفاده‌شده بستگی دارد. به عنوان مثال، یک حرکت بزرگ در قیمت می‌تواند باعث کاهش موجودی حساب شده و در نتیجه نیاز به تأمین مارجین بیشتر به دلیل استفاده از اهرم بالا به وجود آید. مدیریت نوسانات پیپ برای حفظ مارجین کافی در معاملات بسیار مهم است.

چگونه از پیپ در مدیریت ریسک استفاده کنیم؟

پیپ‌ در مدیریت ریسک فارکس نقشی اساسی دارد. معامله‌گران با استفاده از پیپ می‌توانند میزان سود یا زیان احتمالی را اندازه‌گیری کرده، اندازه معامله را محاسبه و حد ضرری منطقی تعیین کنند. استفاده درست از پیپ‌ها باعث می‌شود که تصمیمات معاملاتی با سطح ریسک شما هماهنگ باشد. در ادامه مراحل استفاده از پیپ برای مدیریت ریسک توضیح داده شده است:

• تعیین مقدار ریسک هر معامله

درصدی از موجودی حساب خود را که می‌توانید در یک معامله ریسک کنید را مشخص کنید (مثلاً ۱ یا ۲ درصد).

• مثال: اگر موجودی حساب شما ۱۰,۰۰۰ دلار باشد و ۱% آن را ریسک کنید، حداکثر ضرر شما در هر معامله ۱۰۰ دلار خواهد بود.

• محاسبه حد ضرر بر اساس پیپ

بر اساس شرایط بازار (مانند سطوح حمایت و مقاومت)، یک حد ضرر منطقی انتخاب کنید و فاصله بین قیمت ورودی و حد ضرر را به پیپ اندازه‌گیری کنید.

• مثال: اگر جفت ارز EUR/USD را با قیمت ۱.۱۱۵۰ خریداری کرده و حد ضرر را روی ۱.۱۱۳۰ تعیین کنید، فاصله حد ضرر ۲۰ پیپ است.

• تعیین ارزش هر پیپ

برای تعیین ارزش هر پیپ از فرمول زیر استفاده کنید:
ارزش پیپ = (اندازه پیپ × اندازه معامله) / نرخ تبادل

• برای یک لات استاندارد (۱۰۰,۰۰۰ واحد) در جفت ارز EUR/USD با نرخ ۱.۱۱۵۰، هر پیپ معادل ۱۰ دلار است.

• تنظیم اندازه معامله برای هماهنگی با ریسک

از فرمول زیر استفاده کنید:
اندازه لات = (مقدار ریسک) / (فاصله حد ضرر × ارزش هر پیپ)

• مثال: اگر حداکثر ریسک شما ۱۰۰ دلار و فاصله حد ضرر ۲۰ پیپ باشد:
  اندازه لات = ۱۰۰ دلار / (۲۰ پیپ × ۱۰ دلار) = ۰.۵ لات.

با رعایت این مراحل، می‌توانید ریسک خود را کنترل کرده و اندازه معامله را متناسب با استراتژی و موجودی حساب خود تنظیم کنید.

پیپ و اسپرد (Spread) در معاملات فارکس

اسپرد به اختلاف بین قیمت خرید (ask) و قیمت فروش (bid) در معاملات فارکس گفته می‌شود. پیپ‌ها برای اندازه‌گیری اسپرد استفاده می‌شوند و مستقیماً بر هزینه‌های معاملاتی و سودآوری تأثیر می‌گذارند. اسپرد کمتر به معنای هزینه پایین‌تر برای ورود یا خروج از معامله است، در حالی که اسپرد بالاتر هزینه را افزایش می‌دهد.

• اندازه‌گیری اسپرد
  • اسپرد معمولاً بر حسب پیپ اعلام می‌شود. به عنوان مثال، اگر قیمت خرید EUR/USD برابر با ۱.۱۱۵۰ و قیمت فروش برابر با ۱.۱۱۵۲ باشد، اسپرد ۲ پیپ است.
• تأثیر اسپرد بر هزینه‌ها
  • اسپرد هزینه‌ای است که شما برای ورود به بازار پرداخت می‌کنید. معامله شما باید به اندازه اسپرد در جهت مطلوب حرکت کند تا به نقطه سر به سر برسید.
• اسپرد ثابت در مقابل متغیر
  • برخی بروکرها اسپرد ثابت ارائه می‌دهند، در حالی که اسپرد در بروکرهای دیگر متغیر است و ممکن است در زمان‌های نوسان بالا یا نقدینگی پایین افزایش یابد.

کیس استادی از محاسبات پیپ در معاملات واقعی

در این بخش یک مثال واقعی برای درک نحوه محاسبه پیپ و استفاده از آن در معاملات آورده شده است بلکه این مفهوم را بهتر درک کنید. این مثال نشان می‌دهد که چگونه می‌توانید از محاسبه پیپ برای مدیریت ریسک استفاده کنید و بررسی کنید که آیا شرایط معامله با استراتژی و تحمل ریسک شما مطابقت دارد یا خیر.

سناریو

• شما یک موقعیت خرید در EUR/USD با قیمت ۱.۱۲۰۰ باز می‌کنید.
• حد ضرر روی ۱.۱۱۸۰ و حد سود روی ۱.۱۲۵۰ تنظیم شده است.
• اندازه معامله شما ۱ مینی لات (۱۰,۰۰۰ واحد) است.

مراحل تحلیل معامله

• فاصله حد ضرر
  • قیمت ورودی – حد ضرر = ۱.۱۲۰۰ – ۱.۱۱۸۰ = ۲۰ پیپ.
• فاصله حد سود
  • حد سود – قیمت ورودی = ۱.۱۲۵۰ – ۱.۱۲۰۰ = ۵۰ پیپ.
• ارزش پیپ
  • برای ۱ مینی لات در EUR/USD، هر پیپ ۱ دلار ارزش دارد.
  • زیان احتمالی = ۲۰ پیپ × ۱ دلار = ۲۰ دلار.
  • سود احتمالی = ۵۰ پیپ × ۱ دلار = ۵۰ دلار.

محاسبه نسبت ریسک به ریوارد

• نسبت ریسک به پاداش به این صورت محاسبه می‌شود:
  سود احتمالی / زیان احتمالی = ۵۰ دلار / ۲۰ دلار = ۲.۵

سخن آخر

درک مفهوم پیپ برای معامله‌گران فارکس ضروری است، زیرا پیپ به‌عنوان واحد استاندارد اندازه‌گیری تغییرات قیمتی، محاسبه سود و زیان و مدیریت ریسک استفاده می‌شود. تسلط بر نحوه محاسبه پیپ، ارتباط آن با اندازه لات، اسپرد و اهرم معاملاتی به معامله‌گران کمک می‌کند تا تصمیمات آگاهانه بگیرند، ریسک معاملات خود را کنترل کنند و استراتژی معاملاتی موثرتری داشته باشند.

سوالات متداول

• آیا محاسبه پیپ برای جفت‌ارزهای مختلف متفاوت است؟
  بله، برای اکثر جفت‌ارزها پیپ چهارمین رقم اعشار است، اما در جفت‌ارزهایی که شامل ین ژاپن هستند، پیپ دومین رقم اعشار محسوب می‌شود.
• پیپ در کدام بازارها غیر از فارکس استفاده می‌شود؟
  پیپ علاوه بر فارکس، در بازارهای دیگر مانند CFD (قرارداد مابه‌التفاوت) و برخی بازارهای کالاهای اولیه برای اندازه‌گیری تغییرات قیمت استفاده می‌شود.
• آیا نرم‌افزارهای معاملاتی ارزش پیپ را به صورت خودکار محاسبه می‌کنند؟
  بله، بیشتر پلتفرم‌های معاملاتی مدرن، ارزش پیپ را به صورت خودکار و بر اساس اندازه معامله و نرخ تبادل محاسبه می‌کنند.