آموزش الگوی پروانه در تحلیل تکنیکال و نحوه معامله با آن

الگوی پروانه یکی از الگوهای هارمونیک با ساختار دقیق محسوب می‌شود که بر پایه نسبت‌های فیبوناچی و مراحل مختلف حرکت قیمت شکل می‌گیرد. الگوی پروانه در تحلیل تکنیکال در محدوده‌های حساس بازار اهمیت بالایی دارد و زمانی بسیاری کاربردی است که معامله‌گر به دنبال یک ساختار معتبر برای تشخیص الگوهای برگشتی باشد. زمانی که این الگو در کنار الگوهای کلاسیک تکنیکال قرار می‌گیرد، روندها و نوسانات بازار تصویر روشن‌تری پیدا می‌کنند و تصمیم‌گیری‌های معاملاتی آسان‌تر می‌شود. در ادامه، مراحل تحلیل و استراتژی معامله با پروانه را همراه با نمونه‌ مثال‌های عملی به شما آموزش می‌دهیم.

الگوی پروانه چیست؟

الگوی پروانه (Butterfly Pattern) جزو دسته الگوهای هارمونیک برگشتی است که از چند موج قیمتی پشت‌سرهم تشکیل می‌شود و در نقطه آخر آن، معمولا جهت حرکت قیمت عوض می‌شود. اگر بخواهیم ساده بگوییم، این الگو زمانی شکل می‌گیرد که بازار یک روند را طی کرده، چند اصلاح پشت سر هم داشته و حالا به محدوده‌ای رسیده که معمولا واکنش قوی در آن دیده می‌شود. بدین ترتیب معامله‌گر با دیدن این ساختار می‌تواند حدس بزند که قیمت شاید در آستانه تغییر جهت باشد.

استراتژی معامله با پروانه برای زمانی مناسب است که معامله‌گر نمی‌خواهد فقط روند بازار را بررسی کند و علاوه‌بر آن، به دنبال پیدا کردن سطحی دقیق برای تصمیم‌گیری در خصوص نقاط ورود و خروج معاملات است. این الگو یک محدوده نهایی مشخص دارد که در آن معمولا رفتار قیمت حساس‌تر می‌شودو بسیاری از معامله‌گران آن زیر نظر می‌گیرند تا ببینند آیا بازار نشانه‌ای از ضعف روند قبلی یا شروع حرکت جدید نشان می‌دهد یا نه.

الگوی پروانه (Butterfly Pattern) در مقایسه با الگوهایی مثل گارتلی و خفاش معمولا تا محدوده دورتری کشیده می‌شود و نقطه پایان آن از شروع موج اول عبور می‌کند. در الگوهای گارتلی و خفاش، ساختار فشرده‌تر است و موج آخر در نزدیکی محدوده‌های قبلی تمام می‌شود؛ به همین دلیل بیشتر برای اصلاح‌های سبک مناسب‌اند. اما الگوی پروانه معمولا نشان‌دهنده حرکت بزرگ‌تری است و به همین دلیل احتمال برگشت قیمت در پایان آن واضح‌تر دیده می‌شود.

ساختار الگوی پروانه (Butterfly Pattern)

برای آشنایی درست با الگوی پروانه در تحلیل تکنیکال، لازم است ابتدا بخش‌های تشکیل‌دهنده آن را بشناسید و بدانید هر قسمت چه نقشی در شکل‌گیری مسیر قیمت دارد. در ادامه، نقاط اصلی این الگو را معرفی می‌کنیم و توضیح می‌دهیم ارتباط میان آن‌ها چگونه پایه ساختار پروانه را شکل می‌دهد. سپس نسبت‌های فیبوناچی مرتبط با این نقاط را بررسی می‌کنیم تا مشخص شود چه معیارهایی برای معتبر بودن الگو وجود دارد. در پایان هم تفاوت حالت صعودی و نزولی را توضیح می‌دهیم تا بتوانید جهت الگو و معامله در روند را به بهترین شکل انجام دهید.

نقاط X, A, B, C, D و شناسایی آن‌ها

برای اینکه الگوی پروانه را به‌درستی تشخیص دهیم، ابتدا باید پنج نقطه اصلی آن را بشناسیم. این نقاط مثل ستون‌های اصلی ساختار الگو هستند و جای‌گیری دقیق آن‌هاست که نشان می‌دهد الگو معتبر است یا خیر:

• نقطه X: این نقطه شروع کل الگو است. قیمت یک روند را طی کرده، در نقطه X متوقف شده و مسیرش را عوض کرده است. نقطه X معمولا یک سقف یا کف کاملا مشخص است و پیدا کردنش سخت نیست.
• نقطه A: بعد از نقطه X، قیمت یک حرکت نسبتا قوی انجام می‌دهد و اولین موج الگو شکل می‌گیرد. این موج در نقطه A تمام می‌شود. این نقطه معمولا یک سقف یا کف واضح است و وقتی نمودار را نگاه می‌کنید، دقیقا حس می‌کنید حرکت اصلی از X تا A یک موج کامل بوده است.
• نقطه B: بازار پس از رسیدن قیمت به نقطه A، وارد یک اصلاح طبیعی می‌شود و این اصلاح تا نقطه B ادامه پیدا می‌کند. B به‌نوعی اولین نشانه این است که بازار در حال ساخت یک الگوی چندمرحله‌ای است. طول موج A تا B معمولا نسبت به طول X تا A کوچک‌تر است؛ اما باید آن‌قدر واضح باشد که بتوان آن را یک برگشت واقعی قیمت به حساب آورد.
• نقطه C: در این مرحله، قیمت دوباره از نقطه B برمی‌گردد و موج جدیدی می‌سازد. این موج در C متوقف می‌شود. موقعیت C همیشه بین محدوده A و B قرار می‌گیرد و معمولا اندازه‌اش متوسط است. 
• نقطه D: اینجا مهم‌ترین نقطه کل الگوست. تمام هدف شناسایی الگوی پروانه این است که بتوانیم محل تقریبی D را پیدا کنیم. نقطه D جایی است که انتظار می‌رود قیمت واکنش نشان دهد و احتمال برعکس شدن جهت بازار زیاد باشد.

نسبت‌های فیبوناچی در الگو (XA, AB, BC, CD)

برای اینکه الگوی پروانه در تحلیل تکنیکال درست و معتبر باشد، هر کدام از موج‌های آن باید در یک محدوده مشخص از نسبت‌های فیبوناچی قرار بگیرند. این نسبت‌ها کمک می‌کنند بفهمیم آیا حرکات قیمت مطابق ساختار الگو هستند یا خیر. در ادامه اندازه هر موج را توضیح می‌دهیم.

• موج XA: این موج اولین حرکت الگو است و نقطه شروع کار محسوب می‌شود. برای موج XA نسبت خاصی نیاز نیست؛ فقط باید یک حرکت واضح و قابل تشخیص باشد که از X آغاز شده و در A تمام شده باشد. 
• موج AB: این موج اصلاح موج قبلی است و مهم‌ترین نسبت آن این است که معمولا بخشی از XA را برگشت می‌زند. مقدار رایج این اصلاح حدود ۷۸.۶ درصد از موج XA است. یعنی قیمت بیشتر مسیر موج اول را برمی‌گردد؛ اما به نقطه شروع نمی‌رسد. 
• موج BC: این موج برگشت قیمت از B است و معمولا بین ۳۸.۲ درصد تا ۸۸.۶ درصد موج AB را اصلاح می‌کند. 
• موج CD: این موج همان قسمت اصلی الگوست و نقطه D را می‌سازد. معمولا اندازه CD بزرگ‌تر از BC و حتی بزرگ‌تر از XA است. نسبت معمول برای این موج ۱۲۷ تا ۱۶۱ درصد از موج XA است. یعنی قیمت کمی بیشتر‌از‌حد معمول کشیده می‌شود و این همان جایی است که احتمال برگشت بازار بالا می‌رود.
• موج XD: این موج فاصله نقطه شروع الگو یعنی X تا نقطه نهایی یعنی D را نشان می‌دهد. در الگوی پروانه، XD معمولا در محدوده ۱۱۳ تا ۱۶۱ درصد نسبت فیبوناچی قرار می‌گیرد. این نسبت نشان می‌دهد موج آخر کمی فراتر از حد معمول کشیده شده و بازار وارد ناحیه‌ای شده که معمولا پتانسیل برگشت دارد.

تفاوت بین الگوی پروانه صعودی و نزولی

در الگوی پروانه صعودی و نزولی ساختار کلی یکسان است؛ اما جهت حرکت قیمت و سمت معامله کاملا با هم فرق دارند. در ادامه هر دو را با یکدیگر مقایسه می‌کنیم.

الگوی پروانه صعودی

در الگوی پروانه صعودی، با حالتی روبه‌رو هستیم که قیمت بعد از یک روند نزولی طولانی هنوز کمی پایین‌تر می‌آید و موج CD یک کف جدید می‌سازد؛ اما این کف معمولا نشانه ضعف روند است و پتانسیل قیمت برای بازگشت به سمت بالا افزایش می‌یابد. به زبان ساده این الگو می‌گوید: «قیمت احتمالا همین‌جا کف ساخته و قرار است از این نقطه به بالا برگردد.»

ویژگی‌های الگوی پروانه صعودی به شرح زیر است:

• موج CD یک کف جدید می‌سازد؛ اما این کف معمولا حجم کم و قدرت ضعیفی دارد.
• نقطه D منطقه خرید محسوب می‌شود.
• بعد از رسیدن قیمت به D معمولا روند صعودی شروع می‌شود.

الگوی پروانه نزولی 

در الگوی پروانه نزولی شرایط کاملا برعکس است و قیمت پس از یک روند صعودی قدرتمند کمی بالاتر می‌رود و موج CD یک سقف جدید ایجاد می‌کند؛ اما این سقف معمولا با ضعف در قدرت خریداران همراه است. بنابراین این الگو هشدار می‌دهد که «قیمت احتمالا سقف ساخته و از این نقطه می‌خواهد ریزش کند.»

ویژگی‌های الگوی پروانه نزولی به شرح زیر است:

• موج CD یک سقف جدید می‌سازد؛ اما با قدرت کم و نشانه‌های ضعف همراه است.
• نقطه D منطقه فروش است.
• بعد از رسیدن به D معمولا حرکت نزولی آغاز می‌شود.

نقاط ورود، حد ضرر و تارگت سود در الگوی پروانه

در الگوی پروانه، نقطه D مهم‌ترین بخش برای تصمیم‌گیری است و به همین دلیل ورود، حد ضرر و تارگت‌ها همگی بر پایه رفتار قیمت در این نقطه تنظیم می‌شوند. زمانی که قیمت به محدوده D نزدیک می‌شود، باید ساختار الگو را چک کرده و بعد رفتار کندل‌ها را بررسی کنید تا روشن شود آیا بازار آماده برگشت است یا نه. اگر واکنش قیمت مناسب باشد، بایستی ورود را در جهت برگشت انجام دهید تا بتوانید از حرکت جدید بازار سود بگیرید.

تعیین PRZ یا محدوده احتمالی برگشت قیمت

نقاط PRZ در الگوی پروانه همان نقاطی است که قیمت معمولا از آن برمی‌گردد. وقتی الگو کامل می‌شود قیمت به آخرین نقطه یعنی D می‌رسد و همان بخش PRZ است. در عمل یعنی اگر الگو صعودی باشد قیمت تا یک محدوده پایین می‌آید و وقتی وارد PRZ شد احتمال برگشت به سمت بالا زیاد می‌شود. اگر الگو نزولی باشد قیمت تا یک محدوده بالا می‌رود و وقتی وارد PRZ شد احتمال برگشت رو‌به‌پایین وجود دارد. کاری که شما باید انجام دهید این است که فقط نگاه کنید آیا قیمت به این نقطه آخر رسیده و آیا کندل‌ها نشانه برگشت دارند یا نه.

استراتژی ورود در الگوی صعودی و نزولی

در الگوی پروانه صعودی، ورود زمانی انجام می‌شود که قیمت پس از یک حرکت نزولی وارد PRZ شود و واکنش رفتاری قیمت نشان دهد که قدرت فروشندگان کاهش یافته است. اگر کندل تایید هم دیده شود، بایستی خرید را از محدوده نزدیک D آغاز کنید. 

در الگوی پروانه نزولی شرایط برعکس است و زمانی که قیمت پس از رشد وارد PRZ شود و نشانه‌های ضعف خریداران دیده شود، ورود فروش از محدوده D انجام می‌شود.

تعیین حد ضرر و تارگت‌های سود با نسبت‌های فیبوناچی

در حالت صعودی، حد ضرر پایین‌تر از پایین‌ترین بخش PRZ قرار داده می‌شود و در حالت نزولی بالاتر از بالاترین بخش PRZ قرار می‌گیرد. تارگت‌ها هم با کمک فیبوناچی روی موج CD مشخص می‌شوند. معمولا اولین تارگت در محدوده ۳۸ درصد قرار می‌گیرد، تارگت دوم در محدوده ۶۱ درصد و تارگت سوم با نزدیک شدن قیمت به نقاط پایین‌تر در نظر گرفته می‌شود. این مدل تارگت‌گذاری باعث می‌شود معامله‌گر پله‌ای سودگیری کند و فشار روانی مدیریت معامله کاهش پیدا کند.

نحوه معامله با الگوی پروانه (راهنمای گام‌به‌گام)

قبل از انجام هر معامله با الگوی پروانه، بهتر است مراحل را به ترتیب و بدون عجله طی کنید تا تحلیل دقیق‌تری انجام دهید. این الگو زمانی ارزش دارد که بتوانید روند، ساختار الگو، رفتار قیمت و شرایط تاییدی را کنار هم بررسی کنید. در ادامه هر مرحله از نحوه معامله با الگوی پروانه را توضیح می‌دهیم.

1. شناسایی روند اصلی: اولین قدم، بررسی جهت کلی بازار است. اگر بازار در حال رشد است احتمال شکل‌گیری الگوی پروانه نزولی وجود دارد و اگر بازار نزولی است، احتمال تشکیل الگوی پروانه صعودی مطرح می‌شود. هدف این مرحله این است که بدانیم حرکت CD در چه زمینه‌ای اتفاق افتاده و آیا پایان روند امکان‌پذیر است یا نه.
2. تشخیص الگو در نمودار: وقتی روند مشخص شد، مهم‌ترین کار پیدا کردن چهار موج XA، AB، BC و CD است. این چهار موج باید شکل منظم داشته باشند و نقطه D در فاصله‌ای دورتر از نقطه X قرار بگیرد. برای تشخیص بهتر می‌توانید از ابزارهای اختصاصی الگوهای هارمونیک در پلتفرم چارت اختصاصی فراز یا ابزار فیبوناچی استفاده کنید تا نسبت‌ها و فاصله امواج دقیق‌تر مشخص شوند.
3. تایید برگشت قیمت با ابزارهای کمکی: بعد از اینکه قیمت به محدوده D نزدیک شد، بهتر است منتظر تایید باشید. اندیکاتورهایی مثل RSI و MACD می‌توانند نشانه‌های ضعف روند قبلی را نمایش دهند. برای مثال اگر الگوی پروانه صعودی باشد و قیمت در PRZ قرار بگیرد، RSI در حالت اشباع فروش یا واگرایی مثبت پیام واضح‌تری ارائه می‌دهد. در کنار اندیکاتورها، بررسی کندل‌ استیک نیز موثر است. کندل‌هایی مثل چکش، دوجی یا الگوهای برگشتی ساده می‌توانند نشان بدهند که بازار در حال تغییر رفتار است.
4. ورود به معامله و تعیین حد ضرر: بعد از تایید برگشت، بایستی در نزدیکی نقطه D وارد معامله شوید. بهتر است ورود بعد از بسته شدن یک کندل تایید باشد تا رفتار قیمت بهتر مشخص شود. حد ضرر نیز باید پشت PRZ قرار بگیرد. اگر الگو صعودی باشد حد ضرر پایین‌تر از پایین‌ترین قیمت در محدوده D قرار داده می‌شود و اگر نزولی باشد حد ضرر کمی بالاتر از نقطه D گذاشته می‌شود.
5. مدیریت ریسک و تقسیم پوزیشن: در معاملات مربوط به الگوهای هارمونیک بهتر است تمام پول خود را یک‌باره وارد معامله نکنید. تقسیم پوزیشن باعث می‌شود اگر قیمت کندتر حرکت کرد یا نوسان داشت شرایط معامله پایدار باقی بماند. برای نمونه می‌توانید نصف حجم را ابتدا وارد کرده و نیمه دیگر را زمانی وارد کنید که قیمت کمی از PRZ فاصله گرفت. این روش فشار روانی را کمتر می‌کند و معامله را منطقی‌تر جلو می‌برد.
6. خروج در تارگت‌های تعریف شده: برای خروج از معامله بهتر است تارگت‌ها مرحله‌ای باشند تا سود به صورت تدریجی ذخیره شود. تارگت اول معمولا روی سطح ۳۸ درصد موج CD قرار می‌گیرد. تارگت دوم در محدوده ۶۱ درصد تعریف می‌شود. این مدل خروج باعث می‌شود بتوانید بخشی از سود را در سطوح منطقی دریافت کنید و در صورت برگشت احتمالی بازار دچار ضرر نشوید.

مثال‌های عملی از الگوی پروانه در بازارهای مختلف

در این بخش قصد داریم نمونه‌های واقعی الگوی پروانه را در بازار بورس ایران، فارکس و بازار رمزارزها بررسی کنیم تا ذهنیت دقیق‌تری از نحوه شکل‌گیری آن در بازارهای مختلف داشته باشید. 

بورس ایران

در نمودار زیر که مربوط به نماد «خودرو» در بورس است، الگوی پروانه صعودی از نقاط X و A و B و C و D تشکیل شده و تمام نسبت‌های اصلی آن در محدوده نسبتا قابل‌قبول قرار گرفته است. 

موج AB حدود ٪۷۸ موج XA است و موج BC حدود ٪۵۸ موج AB را اصلاح کرده است و موج CD نیز حدود ۳ برابر موج BC کشیده شده و تقریبا در محدوده درست الگوی پروانه قرار گرفته است. نقطه D نیز تقریبا در محدوده ۱۸۵ تا ۱۹۵ تومان تشکیل شده و واکنش صعودی قیمت نشان می‌دهد این منطقه نقش PRZ یا محدوده بازگشت را ایفا کرده است. بعد از برگشت قیمت، بازار در حال تلاش برای ساخت روند صعودی بوده است است. اگر قیمت بالای ۲۲۰ تومان تثبیت می‌شده است، احتمال رسیدن به هدف اول ۲۴۰ و سپس ۲۷۰ و در نهایت هدف مهم ۳۰۰ تومان وجوده است. البته این سناریو تا زمانی معتبر بوده است که قیمت زیر ۱۹۰ تومان نرود. 

فارکس (EUR/USD)

در نمودار ۴ ساعته جفت‌ارز «یورو/دلار» (EURUSD) یک الگوی پروانه صعودی دیده می‌شود که ساختار آن از نقطه X شروع شده و در نقطه D پایان یافته است. 

موج XA پایه حرکت را شکل داده و نقطه A سقف الگو را تشکیل داده است. سپس قیمت تا محدوده B اصلاح شده که نسبت آن نزدیک به ۰.۷۹ از موج XA است که با ساختار رایج الگوی پروانه هم‌خوانی دارد. پس از آن قیمت تا نقطه C رشد کرده و نسبت آن حدود ۰.۶۳ از موج AB است. کاهش اصلی از C به D شکل گرفته و نسبت CD در حدود ۲.۱۵ برابر موج BC قرار دارد که یکی از نسبت‌های مهم برای تکمیل الگوی پروانه است. در نهایت قیمت در محدوده D برگشته و روند صعودی جدیدی را شروع کرده که با افزایش شیب کندل‌ها قابل مشاهده است. همین بخش نشان می‌دهد ناحیه D نقش ناحیه برگشت را داشته و واکنش قیمتی آن مناسب بوده است. اگر قیمت بالای ۱.۱۵۶۰ باقی بماند، احتمال ادامه رشد تا ۱.۱۶۸۰ و سپس ۱.۱۷۵۰ وجود دارد. این سناریو تا زمانی فعال است که قیمت بالای ۱.۱۴۸۰ بماند.

رمزارزها (BTC/ETH)

در نمودار بیت‌ کوین یک الگوی پروانه نزولی دیده می‌شود که با نقطه X آغاز شده و در نقطه D کامل شده است. 

موج نخست از X تا A یک افت نسبی داشته و نسبت AB حدود ۰.۶۷ از موج قبلی است که با ساختار الگوی پروانه هماهنگ است. سپس قیمت تا نقطه C یک اصلاح رو به پایین داشته و این بخش نسبت BC را در محدوده ۰.۷ نشان می‌دهد. حرکت اصلی از C تا D به شکل یک رشد تند دیده می‌شود و نسبت آن حدود ۲.۱۸ برابر موج BC است که الگوی پروانه نزولی را تایید می‌کند. پس از برخورد قیمت به ناحیه D روند معکوس شده و کاهش قابل توجهی آغاز شده و این برگشت با کندل‌های بزرگ نزولی قابل مشاهده است. شاخص قدرت نسبی نیز در نزدیکی محدوده اشباع فروش قرار دارد و نشان می‌دهد فشار فروش پس از تکمیل الگو فعال شده است.

مزایا و محدودیت‌های الگوی پروانه

آشنایی با مزایا و محدودیت‌های الگوی پروانه برای هر معامله‌گری که قصد استفاده از الگوهای هارمونیک را دارد ضروری است؛ زیرا این الگو با وجود دقت بالا در تشخیص نقاط برگشت، نیازمند تسلط و تمرین است تا به‌درستی شناسایی شود. در ادامه، مزایا و محدودیت‌های این الگو را بررسی می‌کنیم.

مزایا

جنبه‌های مثبت استفاده از الگوی پروانه در تحلیل تکنیکال به شرح زیر است:

• دقت بالا در تشخیص برگشت قیمت: الگوی پروانه با استفاده از نسبت‌های دقیق فیبوناچی، محدوده‌ای را مشخص می‌کند که احتمال برگشت قیمت در آن بسیار زیاد است و همین ویژگی باعث می‌شود معامله‌گر بتواند با اطمینان بیشتری نقطه ورود را تعیین کند.
• کاربرد در بازارهای مختلف: این الگو فقط محدود به یک بازار نیست و در بازارهای سهام، فارکس، رمزارز و حتی کالاها نیز دیده می‌شود و همین گستردگی باعث می‌شود معامله‌گر بتواند آن را در شرایط مختلف و روی نمودارهای متعدد به کار ببرد.
• مناسب برای معامله‌گران میان‌مدت: ساختار این الگو معمولا در تایم‌ فریم‌های متوسط تا بالا شکل می‌گیرد و برای معامله‌گرانی مناسب است که به دنبال موقعیت‌های مطمئن‌تر هستند و می‌خواهند با استراتژی‌ کم‌ریسک‌تر وارد معامله شوند.

محدودیت‌ها

الگوهای هارمونیک پروانه علاوه‌بر جنبه‌های مثبت، چالش‌های متعددی نیز به همراه دارند که به شرح زیر هستند:

• نیاز به تمرین برای تشخیص دقیق: الگوی پروانه به دلیل ساختار چندمرحله‌ای و وابستگی آن به نسبت‌های فیبوناچی، برای معامله‌گران تازه‌کار ممکن است پیچیده باشد و تشخیص دقیق نقاط X و A و B و C و D نیاز به تمرین و تسلط بالا دارد.
• احتمال شکست در بازارهای نوسانی: وقتی بازار رفتار نامنظم دارد، موج‌ها اغلب نسبت‌های فیبوناچی درستی نخواهند داشت و همین موضوع می‌تواند باعث شود الگو به ظاهر تشکیل شود؛ اما در نقطه D برگشت معتبر اتفاق نیفتد.
• نیاز به ابزارهای تکمیلی برای تایید برگشت: الگوی پروانه به تنهایی برای ورود مطمئن کافی نیست و معمولا باید با ابزارهایی مانند حمایت و مقاومت، واگرایی اندیکاتور و کندل‌های برگشتی ترکیب شود تا احتمال خطا کاهش یابد و نقطه ورود با اطمینان بیشتری انتخاب شود.

جمع‌بندی و نکات کلیدی برای معامله‌گران

الگوی پروانه یکی از دقیق‌ترین ساختارهای برگشتی بازار است و زمانی بیشترین ارزش را دارد که بتوانید پنج نقطه اصلی آن را درست شناسایی کنید و نسبت‌های فیبوناچی را دقیق اندازه بگیرید. مهم‌ترین ناحیه برای تصمیم‌گیری محدوده D و منطقه PRZ است که در آن رفتار قیمت مشخص می‌کند آیا بازار آماده تغییر جهت است یا نه. ورود به معاملات بر اساس این الگو نیز همیشه باید همراه با تایید کندلی یا نشانه ضعف روند قبلی باشد و حد ضرر نیز پشت PRZ قرار داده شود تا ریسک کنترل شود. تارگت‌ها هم بایستی به شکل مرحله‌ای تعیین شوند تا معامله‌گر بتواند سود را پله‌ای ذخیره کند. نکته آخر این است که برای استفاده مطمئن از الگوی پروانه بهتر است آن را با روند کلی بازار، اندیکاتورهایی مثل RSI و MACD و سطوح حمایت و مقاومت ترکیب کنید تا تصمیم‌ها دقیق‌تر و احتمال خطا کمتر شود. پیشنهاد می‌کنیم به‌منظور آموزش سایر الگوهای هارمونیک و استفاده از ابزارهای تحلیل آنلاین، از پلتفرم چارت اختصاصی فراز استفاده کنید تا مجموعه مهارت‌های شما کامل‌تر شود.