سرمایه گذاری در ایران، در سال‌های اخیر، به یک مفهوم خاص تبدیل شده است! دلایلی مختلفی را میتوان برای این خاص بودن ذکر کرد؛ از تورم در سال‌های اخیر گرفته تا ریزش بورس در سال ۱۳۹۹ و نارضایتی بسیاری از سرمایه‌گذارها و معامله‌گرها.
حال ممکن است چند سوال مطرح شوند. سوالاتی مانند اینکه:
۱) آیا افرادی که در بورس سال ۹۹ ضرر کردند، اشتباه کرده بودند؟
۲) آیا باز هم میتوان سرمایه گذاری کرد؟
و در نهایت، ۳) بهترین بازارها برای سرمایه گذاری در ایران کدام‌اند؟
در این مطلب می‌خواهیم به این پرسش‌ها پاسخ دهیم تا دید بهتری نسبت به سرمایه‌گذاری در ایران کسب کنید.
تذکر: خواندن ادامه‌ی این مطلب برای کسانی که قصد سرمایه گذاری دارند، از نان شب واجب‌تر است!
آشنایی با مفهوم سرمایه گذاری
بنا به تجربه، متاسفانه، بسیاری از افراد درک درستی از مفهوم «سرمایه گذاری» ندارند. به این معنی که به اندازه‌ی کافی خود و بازار را نمی‌شناسند. عموما اینطور برداشت می‌شود که سرمایه گذاری یعنی کسب سود [تضمینی] در مدت زمان کم و چند برابر شدن پول و طی کردن راه صد ساله در یک شب (!) که البته تمام این تصورها اشتباه است!
سرمایه گذاری هر شخص، آینه‌ای است که شخصیت و خصوصیات روحی و باورهای فکری او را نشان میدهد. بنابراین، اگر بخواهیم دنبال یک نسخه جامع برای سرمایه‌گذاری بگردیم، یا از شخصی بپرسیم “چی بخریم؟” و سپس سود کنیم، قطعا ضرر خواهیم کرد!
هر کس باید بر اساس ویژگی‌ها و شخصیت خودش سرمایه گذاری کند.
به‌جای آنکه مستقیم سراغ معرفی سهم یا کالایی برای خرید برویم، بهتر است ابتدا موضوع را کامل درک کنیم. سرمایه گذاری یعنی چه؟
“در علم اقتصاد، سرمایه گذاری به معنای تخصیص منابع مالی به یک یا چند دارایی مختلف، به امید به‌دست آوردن منابع با ارزش‌تر در آینده است.”
چرا باید سرمایه گذاری کنیم؟ مهمترین دلیل سرمایه گذاری – حداقل در ایران – «تورم» و حفظ ارزش دارایی‌ها است.
با ۶۰ هزار تومان پول نقد در سال ۱۳۸۰ می‌شد یک سکه تمام بهار آزادی خرید، در حالی که امروز با این مبلغ در بهترین حالت باید سراغ فست‌فود برویم!
اگر ۱۰۰ میلیون تومان پس‌انداز داشته باشید، و با این سرمایه حتی اگر ۴۰ میلیون تومان سود ایجاد کنید، باز هم از تورم ۵۰% عقب مانده‌اید و در واقع ضرر کرده‌اید. تورم یا همان افزایش قیمت‌ها، باعث کاهش قدرت خرید در طول زمان و همینطور کمتر شدن ارزش پول ملی یک کشور می‌شود.
حال که ضرورت سرمایه گذاری را در شرایط فعلی درک کرده‌ایم، به سوال اصلی می‌رسیم: راه و رسم سرمایه گذاری چیست؟
سرمایه گذاری مستقیم و غیرمستقیم در ایران
کارشناس‌ها، سرمایه گذاری را به دو نوع مستقیم و غیرمستقیم طبقه‌بندی کرده‌اند. در سرمایه گذاری مستقیم، فرد، دانش و اطلاعات کافی از بازارهای مختلف از جمله بازارهای مالی مانند بورس را دارد و خود اقدام به خرید و فروش سهام، یا هر کالای دیگری می‌کند.
روش سرمایه گذاری مستقیم، بهترین روش است، زیرا هیچکس مانند شما، روحیات و خصوصیات شما را نمی‌داند. در ادامه در مورد اهمیت ویژگی‌های فردی در سرمایه گذاری صحبت خواهیم کرد.
اما طبیعتا تمام افراد نمی‌توانند متخصص بازارهای مالی باشند یا در یک حوزه مانند مسکن وارد شوند. بنابراین، راه دوم، سرمایه گذاری غیرمستقیم است.
در سرمایه گذاری غیرمستقیم، از ابزارهای در دسترس برای سرمایه گذاری استفاده می‌کنیم.
انواع سرمایه گذاری غیرمستقیم [در ایران]
- صندوق‌های سرمایه گذاری در بورس
- شرکت‌های سبدگردان
- سرمایه گذاری خطرپذیر (VC)
- تامین مالی جمعی (کراد فاندینگ)
- خرید و نگهداری ارزهای دیجیتال
- خرید مسکن، خودرو و …
البته این روش‌ها، مزایا و معایب خاص خود را دارند. پس، تا اینجا متوجه شدیم که سرمایه گذاری در ایران به ۲ صورت امکان‌پذیر است—مستقیم و غیرمستقیم؛ که هدف این مقاله بیشتر سرمایه گذاری غیرمستقیم است.
در گام بعدی، به این موضوع می‌پردازیم که چه عواملی در سرمایه گذاری ما تاثیرگذار هستند و چگونه میتوانیم در این راه درست گام برداریم.
در کدام بازار سرمایه گذاری کنیم؟ معرفی بازارهای مختلف برای سرمایه گذاری در ایران
هر بازار، شرایط و نقاط مثبت و منفی خود را دارد. قطعا نمیتوان بازار مشخصی را به عنوان بهترین بازار برای سرمایه گذاری معرفی کرد.
فرض کنید شما بیتکوین را در گذشته با قیمت ۱۰۰$ خریداری کرده‌اید. در حال حاضر قیمت BTC بیش از ۴۰ هزار دلار است. آیا چنین سود سرسام‌آوری به این معنی است که بازار ارزهای دیجیتال بهترین بازار سرمایه گذاری است؟!
قبل از معرفی بازارهای مختلف، یا حداقل دسته‌بندی آنها، ذکر یک مطلب ضروری است. اگر در حوزه خاصی فعالیت می‌کنید، حتما ابتدا شرایط و اخبار حوزه کاری خود را پیگیری نمایید و در صورت وجود فرصت سرمایه گذاری، حوزه کاری خود را اولویت قرار دهید.
برای مثال، اگر شغل شما مرتبط با صنایع غذایی است، از تجربه و تسلط خود در این حوزه استفاده کنید، و اگر فرصتی برای سرمایه گذاری یا کسب سود یافتید، حتما آن را غنیمت بدانید، چراکه هیچکس به اندازۀ خود شما نمیتواند خوب عمل کند.
اما به بحث معرفی بازارهای مختلف در ایران بپردازیم … به دسته‌بندی زیر توجه کنید:
- سرمایه گذاری در بازار طلا
- سرمایه گذاری در مسکن
- سپرده‌گذاری در بانک
- سرمایه گذاری در بورس ایران
- سرمایه گذاری در فارکس و کریپتو
- سایر روش‌های سرمایه گذاری
حال به بررسی مختصر هر یک از این موارد بپردازیم.
سرمایه گذاری در بازار طلا – گزینۀ امن
طلا همواره پناهگاه امن سرمایه‌گذارها بوده است. در شرایط تورمی مانند شرایط فعلی در ایران، ارزش پول روند کاهشی دارد، اما طلا ارزش ثابتی دارد و میتواند به عنوان یک دارایی، نقش خود را به خوبی ایفا کند. البته طلا، شکل‌های مختلفی دارد؛ مانند سکه، طلای آبشده، شمش طلا، طلای دست دوم یا بدون اجرت، طلای زینتی و … .
نکتۀ مهم در خصوص سرمایه‌گذاری در طلا این است که از خرید طلای زینتی یا مواردی مانند سکه پارسیان بایستی اجتناب نمایید، زیرا هنگام خرید طلای زینتی، اجرت، مالیات، و … می‌پردازید، اما هنگام فروش این موارد لحاظ نمی‌شوند. سکه پارسیان نیز حباب بسیار زیادی دارد و در واقع چندین برابر قیمت، بابت حباب این نوع سکه، پول پرداخت می‌کنید!
مزایا و معایب سرمایه گذاری در طلا چیست؟
در جدول زیر، مزایا و معایب سرمایه گذاری در طلا را ذکر کرده‌ایم.
| مزایای سرمایه گذاری در طلا | معایب سرمایه گذاری در طلا |
| نقدشوندگی بسیار بالا | امکان تقلب وجود دارد |
| ریسک پایین | خطر سرقت طلا همیشه هست |
| سرعت رشد قابل قبول | وجود حباب در سکه |
| سرمایه امن در شرایط تورمی | نامناسب برای سرمایه گذاری کوتاه مدت |
به نظر کارشناسان فراز، یکی از بزرگترین نقطه ضعف‌های طلا – به خصوص سکه – این است که در صورت خرید، امکان خرد کردن آن و فروش بخشی از طلای خریداری‌شده وجود ندارد.
برای مثال، شما چند سکه طلا به قیمت هر کدام ۳۰ میلیون تومان در اختیار دارید. حال اگر به هر دلیلی به ۵ میلیون تومان پول احتیاج داشته باشید، نمی‌توانید بخشی از یک سکه را به فروش برسانید و نیاز خود را برآورده کنید.
البته راه حل این مورد را در ادامه مطلب گفته‌ایم.
سرمایه گذاری در مسکن
سرمایه گذاری در مسکن را میتوان یکی از راه‌های خوب برای حفظ ارزش پول، و البته، کسب درآمد جانبی در نظر گرفت. شاید در ذهن شما این باور وجود داشته باشد که مسکن هرگز زیان‌ده نیست و البته روند حرکت مسکن در سال‌های اخیر، به خصوص در تهران، همواره رو به رشد بوده است.
بنابراین، عده‌ی زیادی کماکان به مسکن به دید یک سرمایه گذاری عالی نگاه می‌کنند. البته برای ورود به این حوزه حتما باید با مفاهیم این بازار آشنا باشید و تجربۀ لازم را کسب کنید. در غیر این صورت، مسکن به کابوس شما تبدیل می‌شود، زیرا نقدشوندگی مسکن بسیار پایین است و ممکن نتوانید یک خانه، زمین، باغ و … را حتی تا چند سال به فروش برسانید!
البته، تنوع در کسب سود از طریق مسکن زیاد است و شما میتوانید با خرید و فروش، اجاره، رهن، بازسازی، مشارکت در ساخت و … به کسب سود از این بازار بپردازید.
مزایا و معایب سرمایه گذاری در مسکن چیست؟
در جدول زیر، مزایا و معایب سرمایه گذاری در مسکن را ذکر کرده‌ایم.
| مزایای سرمایه گذاری در مسکن | معایب سرمایه گذاری در مسکن |
| عدم تاثیرپذیری از اتفاقات سیاسی | نقدشوندگی پایین |
| ریسک بسیار کم | سرمایه اولیه بالا برای ورود به این بازار |
| دریافت تسهیلات بانکی | نامناسب برای کوتاه‌مدت |
| تنوع در کسب درآمد از طریق مسکن | قوانین جدید مالیات بر خانه‌های خالی |
سپرده‌گذاری در بانک
اگر در سرمایه گذاری، امنیت و آرامش خاطر برای شما اولویت است، پول‌های خود را نزد بانک به امانت بگذارید. بانک یعنی سرمایه گذاری بدون ریسک. تنها ریسک موجود در این نوع سرمایه گذاری این است که دولت اعلام ورشکستگی کند که چنین چیزی دور از ذهن است.
خوشبختانه بانک‌ها، در سپرده‌گذاری تنوع خوبی دارند و انواع طرح‌های کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت را ارائه میدهند. شما میتوانید بر اساس سرمایه خود، در طرح‌های مختلف شرکت کنید و بر اساس امتیازی که از سپرده‌گذاری در یک بانک به‌دست می‌آورید، وام بگیرید.
البته، میزان سودی که بانک‌ها میدهند، از تورم افسارگسیخته ایران بسیار پایین‌تر است! بنابراین، با نگهداری ریال در بانک، عملا ارزش پول شما روز به روز کاهش می‌یابد. این نوع سرمایه‌گذاری مناسب شرایط تورمی نیست!
مزایا و معایب سپرده‌گذاری در بانک چیست؟
در جدول زیر، مزایا و معایب سپرده‌گذاری در بانک را ذکر کرده‌ایم.
| مزایای سپرده‌گذاری در بانک | معایب سپرده‌گذاری در بانک |
| سرمایه گذاری بدون ریسک | سود کم در سرمایه گذاری کوتاه‌مدت |
| دریافت سود ثابت و ضمانت‌شده | عدم امکان پوشش تورم با سود بانکی |
| عدم نیاز به سواد مالی یا شناخت بازار | عدم امکان برداشت تا انتهای طرح سپرده‌گذاری |
| شرایط متنوع و امکان دریافت وام | حساسیت بانک‌ها نسبت به مبالغ بالا |
سرمایه گذاری در بازار بورس
اگرچه بسیاری از مردم ایران از بورس و اتفاقات آن در سال ۹۹ خاطره خوبی ندارند، اما باز هم بازار بورس، یکی از بهترین بازارها برای سرمایه‌گذاری به حساب می‌آید.
برای آن دسته از افرادی که سرمایه زیادی ندارند، بازار بورس ایران، انتخاب خوبی است، زیرا با حداقل ۵۰۰ هراز تومان میتوان در این بازار فعالیت را آغاز کرد. البته امکان خرید سهام شرکت‌های تازه وارد تحت عنوان «عرضه اولیه» با سرمایه کمتر نیز وجود دارد.
در بازار بورس، حق انتخاب نامحدود داریم و میتوان روی تک سهم یا سبدی از سهم‌های مختلف معامله کرد؛ که البته همواره توصیه شده سبدی از سهم‌ها در حوزه‌ها و صنایع مختلف را مد نظر داشته باشید. برخلاف آنچه همه فکر می‌کنند، بازار سهام (نه فقط بورس ایران)، پربازده‌ترین بازار در سال گذشتۀ میلادی بوده است.
بازار سهام همواره یکی از بهترین بازارها برای سرمایه گذاری است.
صبر کنید … داستان بورس هنوز تمام نشده است … در سال‌های اخیر، صندوق‌های مختلف سرمایه گذاری در بورس، رشد زیادی داشته‌اند. یک صندوق سرمایه گذاری یعنی سبدی از سهم‌های مختلف با بازدهی بالا که در قالب صندوق با قابلیت خرید و فروش ارائه می‌شود.
برای مثال، یک صندوق سرمایه گذاری پالایشگاهی، از سهام شرکت‌های مختلف این حوزه که در بورس حاضر هستند، تشکیل شده است. خرید این صندوق، به منزلۀ داشتن سهام این شرکت‌ها است.
صندوق‌های سرمایه‌گذاری مدل‌های مختلفی دارند، از جمله صندوق‌های درآمد ثابت که به شما حداقل سود را تضمین میدهند؛ صندوق‌های مختلط، ETFها و غیره.
سازمان بورس، بانک‌ها و بیمه‌ها پشتوانه این صندوق‌ها هستند و عموما ضمانت نقدشوندگی نیز ارائه میدهند. بنابراین، نباید نگران از دست رفتن سرمایه و … باشیم.
صندوق‌های سرمایه گذاری طلا – جایگزین بهتر خرید طلای فیزیکی
به نقل از سایت کارگزاری مفید: “صندوق طلا، نوعی از صندوق‌های سرمایه گذاری کالایی قابل معامله در بورس است که سرمایه‌های سرمایه‌گذارانش را در گواهی سپرده سکه طلا و شمش طلا (حداقل ۷۰ درصد) و اوراق مبتنی بر سکه طلا و شمش طلا (حداکثر ۲۰٪) سرمایه گذاری می‌کند.”
به بیان ساده، در این نوع سرمایه گذاری، شما به جای خرید طلای فیزیکی و پذیرش ریسک‌های آن از جمله سرقت و …، صندوق‌های سرمایه گذاری طلا را خریداری می‌کنید.
فواید سرمایه گذاری در صندوق طلا
- صندوق‌های طلا نقدشوندگی بالایی دارند و هر زمان که بخواهید میتوانید کل، یا بخشی از دارایی طلای خود را بفروشید.
- مدیریت این صندوق‌ها با افراد حرفه‌ای است و شما هرگز درگیر مدیریت دارایی خود نمی‌شوید.
- امکان فعالیت با مبالغ کم و افزایش تدریجی سرمایه در این نوع صندوق‌ها وجود دارد.
- در این نوع سرمایه گذاری، با ریسک‌هایی مانند سرقت طلا، تقلب، اجرت ساخت و … طرف نیستید.
- صندوق سرمایه گذاری طلا تفاوتی با طلای فیزیکی ندارد و همان بازدهی را در این صندوق‌ها میتوانید داشته باشید.
مزایا و معایب فعالیت در بازار بورس چیست؟
به بحث اصلی برگردیم … در جدول زیر، مزایا و البته معایب سرمایه گذاری در بورس را آورده‌ایم.
| مزایای سرمایه گذاری در بورس | معایب سرمایه گذاری در بورس |
| حضور صنایع مختلف و تنوع سهام | صف‌های خرید و فروش طولانی‌مدت |
| خرید و فروش اینترنتی بدون نیاز به مراجعه | تعطیلی بورس در آخر هفته‌ها |
| اختصاص سود سهام به سهامداران | سرمایه گذاری پرریسک در زمان تورم |
| درآمد جانبی بسیار عالی در کنار شغل اصلی | امکان دخالت دولت و بازیگران سهم |
سرمایه گذاری در بازارهای مالی خارجی – فارکس و کریپتو
بازارهای جهانی – به ویژه کریپتو و فارکس – جذابیت بسیار زیادی دارند. خصوصا اینکه درآمد حاصل از این بازارها به صورت دلاری بوده و تورم ایران در اینجا به‌نوعی محو می‌شود.
بسیاری از افراد یا در اصطلاح تخصصی، تریدرها، با رویای کسب درآمدهای فراوان، قدم در این دو بازار می‌گذارند، اما شکست می‌خورند. کسب درآمد در بازارهای جهانی غیرممکن نیست، اما مستلزم این است که حداقل ۲ یا ۳ سال زمان صرف کنید و آموزش‌های لازم را ببینید و تجربه کسب کنید تا بتوانید به یک درآمد مستمر برسید.
عده‌ای نیز به این بازارهای به دید سرمایه‌گذاری بلندمدت نگاه می‌کنند. بازار فارکس (FOREX)، محلی برای تبادل ارز کشورهای مختلف است. این بازار، بزرگترین بازار مالی در تمام دنیا به حساب می‌آید و گردش روزانۀ آن بیش از ۶ تریلیون $ است!
شما میتوانید چارت تمام جفت‌ارزهای #فارکس را در پلتفرم فراز مشاهده کنید. روی دکمه زیر کلیک کنید …
مزایای مشارکت در بازار فارکس
- فارکس در ۵ روز هفته، ۲۴ ساعته فعال است.
- تنوع دارایی‌های قابل معامله در این بازار بسیار زیاد است.
- این بازار کاملا رقابتی است و هیچ سازمان یا گروهی نمیتواند بازار را دستکاری کند.
معایب مشارکت در بازار فارکس
- از آنجایی که با ارز کشورهای مختلف سروکار داریم، عوامل مختلفی مانند تصمیمات سیاسی، نرخ بهره، اخبار و … در فارکس تاثیرگذار هستند.
- در کارگزاری‌های فارکس، امکان استفاده از ربات‌های معامله‌گر نیمه خودکار وجود دارد.
- کارگزاری‌های معتبر و تراز اول فارکس، به دلیل تحریم‌ها، به کاربران ایرانی خدماتی نمی‌دهند.
- امکان کلاهبرداری تحت عناوینی مانند کسب سود در فارکس، آموزش و ارائه استراتژی‌های سودده و موارد مشابه وجود دارد.
- کسب سود در فارکس نیاز به تجربه، صبر و مهارت زیادی دارد.
بازار ارزهای دیجیتال یا همان کریپتوکارنسی (Cryptocurrencies)، گزینۀ بعدی پیش رو است. بیتکوین به عنوان اولین و ارزشمندترین ارز دیجیتال، پرچمدار این بازار به حساب می‌آید.
عده‌ای به دید سرمایه گذاری به بازار کریپتو نگاه می‌کنند و با خرید رمزارزهای مختلف در این بازار، و نگهداری (هولد) این رمزارزها برای طولانی‌مدت، انتظار رشد قیمت – شاید چند برابر شدن قیمت – دارند.
هولد کردن در بازار کریپتو، به دلیل ماهیت پرنوسان سفته‌بازی (ترید) در این بازار، روش بهتری به حساب می‌آید. معمولا افراد با خرید ولت (Wallet) یا همان کیف پول‌های سخت‌افزاری، اقدام به خرید رمزارزهای مختلف و انتقال آنها به کیف پول‌شان می‌کنند.
جالب است بدانید، بیتکوین از زمان پیدایش تا کنون، ROI یا بازگشت سرمایه‌ای معادل ۱۰۰.۰۰۰.۰۰۰% را به ثبت رسانده است!
مزایای سرمایه گذاری در ارزهای دیجیتال
- ماهیت غیرمتمرکز این بازار باعث شده تا کاربران بدون نیاز به احراز هویت و نظارت نهادهای دولتی به انجام معاملات بپردازند.
- پتانسیل رشد در رمزارزها بسیار بالاست و عموم تحلیلگرها به آینده‌ی این بازار خوشبین هستند.
- برای معامله یا سرمایه گذاری در بازار ارزهای دیجیتال، از نظر زمانی و مکانی هیچ محدودیتی وجود ندارد.
- تنوع در تعداد رمزارزها و همینطور پروژه‌های مختلف بسیار بالاست و کاربر میتواند در حوزه‌های مختلف رمزارز مانند NFT نیز فعالیت نماید.
معایب سرمایه گذاری در ارزهای دیجیتال
- بازار کریپتو هنوز خام است و گاهی نوسانات زیادی را در این بازار شاهد هستیم.
- برای فعالیت در این بازار بایستی دانش اولیۀ لازم را کسب نمایید.
- این احتمال هست که یک رمزارز صفر شود و ارزش آن کاملا از دست برود.
- هک شدن صرافی‌ها و کیف پول‌ها نیز چالشی است که گاهی خبرهای آن را می‌شنویم.
سایر روش‌های سرمایه گذاری در ایران
در خصوص سایر روش‌های سرمایه گذاری در ایران، میتوان به خرید و فروش خودرو، دلار، یورو و … اشاره کرد. این نوع سرمایه گذاری‌ها به دلیل ماهیت پرنوسان این بازارها در ایران، و همینطور عوامل دیگر، چندان توصیه نمی‌شوند، مگر اینکه اطلاعات و تجربه کافی داشته باشید.
به عنوان نمونه، قیمت خودرو، تحت تاثیر عوامل مختلف از جمله آزادسازی واردات، تصمیمات سیاسی، قیمت دلار، اخبار و … است. از طرفی، خودرو یک کالای مصرفی است که هزینه‌هایی مانند نگهداری، بیمه، خرابی‌ها، استهلاک و همینطور خطر سرقت و تصادف را همراه خود دارد.
خرید و فروش دلار فیزیکی نیز با توجه به قوانین و چالش‌های مختلف در این حوزه، چندان توصیه نمی‌شود، چراکه ممکن است تبعات قانونی برای شما همراه داشته باشد. با این حال، این بازار، نقدشوندگی بسیار بالایی دارد.
چه شاخص‌هایی در سرمایه گذاری موفق اهمیت دارند؟
قطعا هر کاری نیاز به آموزش و آگاهی دارد. سرمایه گذاری نیز از این قاعده مستثنی نیست. برای تجربۀ یک سرمایه گذاری موفق در ایران، بهتر است ابتدا شاخص‌های مهمی را مد نظر قرار دهیم. به عبارت بهتر، اول باید شرایط را درست ارزیابی کنیم و سپس، با توجه به آنچه داریم، اقدام کنیم.
در نگاه اول، این موضوع بسیار ساده به نظر می‌رسد. همه اینطور فکر می‌کنند که A تومان پول دارند و میخواهند با این پول در یک جایی مانند بازار طلا، سرمایه گذاری کنند و طلا بخرند و پس از مدتی، سود کسب کنند. اما ماجرا فراتر از این است …
پیش از سرمایه گذاری، بهتر است فاکتورهای مختلفی را در نظر بگیریم. از جمله:
- میزان سرمایه
- نقدشوندگی
- ریسک‌پذیری
- زمان
حال، برای آسان‌تر شدن کار، لیستی از فاکتورهای مهم را برای شما آماده کرده‌ایم که بر اساس آنها میتوانید خود و شرایط مالی – رفتاری خود را بهتر بشناسید. ابتدا به این سوالات پاسخ دهید.
چک لیست سرمایه گذاری – 10 سوال مهم قبل از سرمایه گذاری
۱- نسبت دارایی و بدهی شما چقدر است؟
ابتدا باید بدانید چه میزان دارایی و چه میزان بدهی دارید. چرا؟ سرمایه گذاری یعنی ریسک؛ بنابراین، اگر مقدار بدهی‌های شما شامل اقساط وام‌ها، هزینه‌های ضروری پیش رو و … زیاد است، سرمایه گذاری چندان توصیه نمی‌شود.
بهتر است ابتدا لیستی از دارایی‌ها و بدهی‌ها تهیه کنید و در صورتی که دارایی‌های شما در جایگاه بهتری نسبت به بدهی‌ها قرار می‌گیرد، آنگاه به فکر [ریسک و] سرمایه گذاری باشید.
۲- درآمد ماهانه – ورودی و خروجی پول در یک ماه
احتمالا این حس را تجربه کرده‌اید که در انتهای ماه، تمام درآمد خود را خرج کرده‌اید، و نمی‌دانید کجا، چه میزان، و به چه علت هزینه کرده‌اید. حتی اگر ماه بعد افزایش درامد نیز داشته باشید، باز هم به همین شکل با جیب خالی مواجه می‌شوید، حال آنکه درآمد بهتری نسبت به ماه قبل داشته‌اید.
اگر ندانید در طول یک ماه درآمد خود را چکونه خرج می‌کنید، در سرمایه‌گذاری نیز موفق نخواهید بود!
رسیدگی به هزینه‌ها در طول یک ماه، خود یک عامل بازدارنده است و جلوی هزینه‌های غیرضروری و خرج کردن بدون حساب و کتاب را می‌گیرد.
مازاد درآمد شما در طول یک ماه، میتواند به سرمایه‌گذاری اختصاص داده شود.
۳- چشم‌انداز زمانی در سرمایه گذاری
دید زمانی شما برای سرمایه گذاری چگونه است؟ بلندمدت، میان‌مدت، یا کوتاه‌مدت؟ به بیان ساده‌تر، چه زمانی به پول خود نیاز دارید؟
به عنوان مثال، بازار مسکن برای یک سرمایه گذاری کوتاه یا میان‌مدت در ایران، گزینه‌ی چندان خوبی نیست، چراکه مسکن نقدشوندگی پایینی دارد و نمیتوان آن را به سرعت به فروش رساند و به پول نقد رسید، در حالیکه طلا دقیقا این ویژگی‌ها را دارد.
۴- سن شما چقدر است؟
بله، چند سال دارید؟ ریسک برای یک فرد مسن تعریف متفاوتی دارد! شخصی را در نظر بگیرید که ۶۸ سال سن دارد و تمام دارایی او، برای مثال، ۶ میلیارد تومان است. در این صورت، سرمایه گذاری پرریسک و خطرپذیر اصلا عاقلانه نیست!
در صورتی که یک جوان، حتی اگر سرمایۀ خود را از دست بدهد، مجدد فرصت و توان جبران دارد.
۵- هدف از سرمایه گذاری
این سوال را از خود بپرسید که هدف شما از سرمایه گذاری چیست؟ “آیا صرفا به این دلیل که همه بیت کوین میخرند، من هم باید بخرم؟”
سرمایه گذاری بدون هدف، ناخواسته ریسک را بالا میبرد. باید حتما به این سوال پاسخ دهید که با سرمایه گذاری دنبال چه هدفی هستید.
۶- علاقه و خواسته شما
در ادامه مورد قبل، به چه چیزی علاقه دارید؟ علاقه برای رسیدن به یک خواسته مانند خرید خانه، خودروی مد نظر، مهاجرت، و … تبدیل به انگیزه‌ای می‌شود که در مسیر سرمایه گذاری به شما کمک خواهد کرد.
در واقع، شما با سود احتمالی حاصل از سرمایه گذاری، چه چیزی را می‌خواهید داشته باشید؟ گاه فکر کردن به این سوال و نوشتن پاسخ‌ها باعث می‌شود به نتایج مهمی برسید و اولویت موضوعات را در زندگی خود بهتر درک کنید.
۷- حد رضایت در سرمایه گذاری
حد رضایت، مهمترین فاکتور است. «اگر به X مقدار سود برسم، برایم کافی است». این عامل از آن جهت مهم است که جلو رفتارهای هیجانی را می‌گیرد و اصطلاحا سیو سود را در پی دارد. متاسفانه، عده‌ی زیادی از معامله‌گرها، اولا نمی‌دانند چه میزان سود آنها را راضی می‌کند؛ ثانیا، معاملات در سود را نمی‌بندند و همواره امید دارند بیشتر سود بگیرند.
این رفتار، اگرچه منطقی، اما هیجانی است. در مواردی ممکن است بازار برگردد و نه تنها سود، بلکه زیان را هم نصیب شما کند.
۸- نیاز به پول
در طول یک ماه، یا در یک بازۀ زمانی مشخص، به چه مقدار پول نیاز دارید؟ برای مثال، اگر در ماه، ۱ میلیون تومان باید هزینه کنید، و درامد شما ۲ میلیون تومان است، هرگز نمی‌توانید و نباید کل درآمد خود را به سرمایه گذاری اختصاص دهید.
توجه داشته باشید که فروش دارایی و اختصاص تمام درآمد به سرمایه گذاری بدترین اشتباه ممکن است!
۹- چقدر با بازارهای مالی آشنا هستید؟
سواد اقتصادی و مالی شما چقدر است؟ متاسفانه بسیاری از افراد خود را متخصص علم اقتصاد و بازارهای مالی می‌دانند و پس از یک یا دو معامله سودده، تصور می‌کنند که ۱۰۰% مسیر را رفته‌اند.
تسلط بر بازارهایی مانند بورس، مسکن، طلا، فارکس، کریپتو، و … نیاز به آموزش و سال‌ها تمرین و تجربه دارد. فعالیت در این بازارها همراه با ناآگاهی قطعا منجر به خروج شما از این بازار با ضرر خواهد شد.
۱۰- رزومه سرمایه گذاری شما
سرمایه گذاری‌های قبلی شما گویای همه چیز است. با نگاه به کارنامه یک شخص در گذشته میتوان به سادگی فهمید دلیل موفقیت / شکست او در سرمایه گذاری‌های قبلی چه چیزی بوده است. آیا واقعا دخالت دولت در بورس باعث ضرر و زیان او شده است؟ یا طمع کسب سود بیشتر؟ یا شانس؟ یا تحلیل درست بازار؟
بدین ترتیب هیچکس نمیتواند خود و سایرین را فریب بدهد یا تقصیر را گردن عوامل خارجی بیندازد.
پس از پاسخ دادن به این سوال‌ها، دید بهتری نسبت به خود و شرایط خواهید داشت و با آمادگی و منطق بیشتری سراغ سرمایه گذاری در ایران خواهید رفت.
نقدشوندگی چقدر برای شما مهم است؟
«نقدشوندگی» یعنی سرعت تبدیل یک دارایی به پول نقد. این عامل به تنهایی میتواند سرنوشت یک سرمایه گذاری را تغییر دهد و شما را منصرف کند.
قبل از هر نوع سرمایه گذاری بهتر است میزان نقدشوندگی بازار و دارایی مد نظر را بررسی کنیم و ارتباط آن را با خواسته‌های خود بسنجیم. برای مثال، اگر انتظار داریم در ۶ ماه آینده به سود برسیم، آنگاه مسکن ابدا گزینۀ مناسبی برای سرمایه گذاری نیست، زیرا فروش یک خانه و دریافت تمام مبلغ معامله، کاری زمانبر است!
اما اگر قصد دارید سرمایه گذاری شما به فرزندانتان نیز برسد، میتوانید روی خرید املاک و مستغلات حساب ویژه‌ای باز کنید.
تحلیل بازارهای مختلف با فراز چارت
برای ورود به یک بازار و سرمایه گذاری در آن، لازم است شرایط بازار مد نظر را به خوبی ارزیابی کنیم و تحلیل‌های مختلف از گذشته، حال و آینده داشته باشیم.
پلتفرم فراز، بستری فرآهم نموده تا کاربران بتوانند به اطلاعات بازارهای ایران، شامل بازار سهام، طلا، ارز، بورس آتی کالا و همینطور بازارهای فارکس و کریپتو، در یک پلتفرم، دسترسی داشته باشند.
دسترسی به چارت بازارهای مختلف در پلتفرم فراز
ثبت‌نام در فراز و دسترسی به چارت بازارهای مختلف
نتیجه‌گیری – سرمایه گذاری در کدام بازار توصیه می‌شود؟
جواب این سوال این است که هیچکدام! تعصب نسبت به یک بازار یا سهم خاص، میتواند کشنده باشد. واقعیت این است که هیچ بازاری بد نیست و هیچ بازاری خوب مطلق نیست!
زمانی که بیت کوین از قیمت ۶۷ هزار دلار ریزش خود را آغاز کرد، بسیاری بر این عقیده بودند که دوران رمزارزها به پایان خواهد رسید و این تنها یک خواب خوش کوتاه بود. اما بیت مجدد به روند خوب خود برگشت و اکنون بسیاری عقیده دارند، رشد قیمت بیتکوین در راه است.
اینکه در کدام بازار سرمایه گذاری کنیم، به عوامل مختلفی بستگی دارد که در مورد آنها در این مطلب به اندازۀ کافی صحبت کردیم. اما نکته‌ای که در این بخش به آن اشاره می‌کنیم، پورتفولیو یا سبد دارایی است.
بهترین روش برای سرمایه گذاری در ایران این است که سبدی از دارایی مختلف را داشته باشید. هر یک از این دارایی‌ها به نسبت معین، جای خود را در سبد پیدا می‌کند.
نمونه‌ای از یک سبد دارایی خوب با توجه به شرایط، میزان سرمایه، و اهداف. (این فقط یک مثال است!)
در واقع اگر سبدی از دارایی‌های مختلف داشته باشیم، ریسک حضور در سرمایه گذاری در بازارهای مختلف را به حداقل رسانده‌ایم.
نکته مهم بعدی این است که پیش از ورود به دنیای سرمایه گذاری، حتما اطلاعات کافی کسب کنیم. برای مثال، ضامن نقدشوندگی یکی از مهمترین عواملی است که هنگام خرید صندوق‌های سرمایه گذاری در بورس باید به آن توجه داشته باشیم.
به نظر می‌آید پس از مطالعه این مطلب، دلایل شکست افراد در بورس سال ۹۹ و همینطور ناکامی در سرمایه گذاری برای ما کاملا روشن شده باشد.
سوالات متداول سرمایه گذاری در ایران
امن‌ترین نوع سرمایه گذاری در ایران کدام است؟
سپرده‌گذاری در بانک یا صندوق‌های درآمد ثابت، کم‌ریسک‌ترین و امن‌ترین نوع سرمایه گذاری در ایران به حساب می‌آیند. البته، باید به مسائلی مانند سود ریالی، نسبت سود دریافتی به تورم و … نیز توجه داشت.
آیا سرمایه گذاری در بازارهای مالی خارجی مانند فارکس یا کریپتو توصیه می‌شود؟
فعالیت و موفقیت در این بازارها منوط به این است که شما شناخت کافی از این بازارها داشته باشید و تمام آموزش‌های لازم را پیش از اقدام برای سرمایه گذاری یا همان ترید، دریافت کرده باشید. حضور در این بازارها، ریسک نسبتا بالایی را به همراه دارد. چنانچه تجریه و مهارت لازم را ندارید، حضور شما یعنی خودکشی حتمی!
سلب مسئولیت!
این مقاله صرفا جنبه‌ی آموزشی دارد و هیچ توصیه‌ای به سرمایه‌گذاری در هیچ بازار خاصی نمی‌کند. بازارهای مالی همواره با ریسک همراه هستند؛ بنابراین، بهتر این قبل از هر اقدام، دانش لازم برای فعالیت در بازارهای مالی را فرا بگیرید، یا از مشاوره استفاده نمایید. فراز، هیچ مسئولیتی در قبال معاملات و/یا سود/زیان شما در آینده ندارد!
