آموزش سواپ (Swap) در فارکس، هزینه پنهان معاملات + نکات مهم

در بازار فارکس، مفاهیمی مثل نرخ بهره، کارمزد و اختلاف نرخ بهره نقش مهمی در تصمیم‌گیری‌های معامله‌گران دارند و یکی از این مفاهیم کلیدی، سواپ (SWAP) در معاملات است. سواپ در معاملات فارکس نشان‌دهنده هزینه یا سودی است که هنگام نگه داشتن یک موقعیت باز از یک روز به روز بعد ایجاد می‌شود و بسته به اختلاف نرخ بهره دو ارز در جفت ارزها، می‌تواند مثبت یا منفی باشد. بنابراین مولفه بسیارمهمی است و دانش دقیق در مورد نحوه محاسبه سواپ یا نرخ بهره، برای طراحی استراتژی‌های معاملاتی کاربرد زیادی دارد. اگر می‌خواهید بدانید سواپ در فارکس چیست، چگونه محاسبه می‌شود و چه تاثیری روی هزینه‌های معاملاتی دارد، ادامه این مطلب فراز را مطالعه کنید.

فرمول محاسبه سوآپ فارکس

ماهیت سواپ در فارکس به اختلاف نرخ بهره ارزها در یک جفت‌ارز مربوط است. هر ارز یک نرخ بهره دارد و وقتی معامله‌گر یک موقعیت را باز نگه می‌دارد، در عمل ارز خود را ارائه کرده (ارز پایه) و ارز دیگری را قرض می‌گیرد (ارز مظنه). همین جابه‌جایی باعث می‌شود در پایان هر روز معاملاتی، مبلغی به عنوان سواپ روی حساب ثبت شود.

اگر نرخ بهره ارز پایه بالاتر باشد، نتیجه به شکل سواپ منفی ظاهر می‌شود و اگر نرخ بهره ارز مظنه بالاتر باشد، عدد نهایی به صورت سواپ مثبت ثبت می‌شود. 

همچنین، سواپ سه‌گانه (Triple Swap) زمانی ثبت می‌شود که بازار باید تسویه آخر هفته را یک‌جا حساب کند. چون بیشتر جفت‌ارزها با چرخه T+2 تسویه می‌شوند، تسویه روز جمعه به دوشنبه منتقل می‌شود. به همین دلیل، چهارشنبه روزی است که رقم سواپ برای سه روز پنجشنبه، جمعه و دوشنبه محاسبه می‌شود.

فرمول پایه محاسبه سواپ

محاسبه سواپ در بازار فارکس بر اساس اختلاف نرخ بهره دو ارز، حجم معامله و تعدادی فاکتور مهم دیگر انجام می‌شود. فرمول پایه به این شکل است:

سواپ = ((اندازه قرارداد × قیمت × اختلاف نرخ بهره) ÷ ۱۰۰) ÷ ۳۶۵

در این فرمول: 

• لات یا اندازه قرارداد: لات نشان‌دهنده حجم معامله است. یک لات استاندارد معمولا برابر با ۱۰۰٬۰۰۰ واحد ارز پایه در یک جفت‌ارز است. لات مینی یا ماکرو هم وجود دارد که به ترتیب ۰.۱ لات و ۰.۰۱ لات هستند. این عدد تعیین می‌کند چه مقدار ارز واقعی در معامله شرکت دارد و مستقیما روی مقدار سواپ تاثیر می‌گذارد.
• قیمت: نرخ فعلی جفت‌ارز است، یعنی قیمتی که معامله با آن باز شده یا نگه داشته می‌شود. این عدد برای تبدیل اختلاف نرخ بهره به مقدار پول واقعی استفاده می‌شود و نشان می‌دهد اختلاف نرخ بهره بر اساس ارزش دلاری یا ارز پایه چه مبلغی می‌شود.
• اختلاف نرخ بهره: تفاوت بین نرخ ارز پایه و ارز مظنه است. این عامل اصلی تعیین‌کننده مثبت یا منفی بودن سواپ است. اگر نرخ ارز پایه بالاتر از ارز مظنه باشد، سواپ خرید معمولا مثبت و اگر پایین‌تر باشد، منفی خواهد بود.
• عدد ۱۰۰: اختلاف نرخ بهره معمولا به درصد بیان می‌شود؛ اما برای استفاده در فرمول باید به عددی قابل‌ضرب در لات و قیمت تبدیل شود. تقسیم اختلاف نرخ بهره بر ۱۰۰ این تبدیل را انجام می‌دهد.
• عدد ۳۶۵: این عدد برای تبدیل نرخ سالانه به نرخ روزانه استفاده می‌شود. چون نرخ بهره ارزها معمولا به صورت سالانه اعلام می‌شود، تقسیم بر ۳۶۵ آن را به نرخ روزانه تبدیل می‌کند و عدد سواپ نشان‌دهنده هزینه یا درآمد روزانه معامله خواهد بود.

فرمول کارگزاری‌ها با نرخ مارک‌آپ

یک نحوه محاسبه سواپ دیگر که متداول است و توسط کارگزاری‌ها استفاده می‌شود، به شرح زیر است:

سواپ = ((لات × (درصد ارز پایه − درصد ارز مظنه + مارک‌آپ)) ÷ ۱۰۰) × (قیمت ÷ ۳۶۵)

در این فرمول:

• مارک‌آپ: عددی که کارگزاری برای پوشش هزینه‌ها یا سود خود به اختلاف نرخ بهره اضافه می‌کند. در برخی فرمول‌ها دیده می‌شود و باعث می‌شود مقدار نهایی سواپ کمی بالاتر یا پایین‌تر از اختلاف نرخ بهره واقعی باشد.

فرمول مستقیم برای محاسبه سواپ روزانه

روش دیگری که در پلتفرم‌های معاملاتی رایج است، این است که سواپ روزانه به صورت مستقیم محاسبه می‌شود:

سواپ = نرخ سواپ × حجم معامله × تعداد شب‌ها

فاکتورهای مهم این فرمول به شرح زیر است:

• تعداد شب‌ها: شب‌هایی است که معامله باز مانده است. سواپ به ازای هر شب محاسبه می‌شود، بنابراین هرچه معامله بیشتر باز بماند، مقدار سواپ افزایش می‌یابد.
• نرخ سواپ لانگ: این نرخ مخصوص معاملات خرید است. وقتی معامله خرید باز می‌کنید، این نرخ برای محاسبه سواپ استفاده می‌شود و مشخص می‌کند شما در طول شب چه مبلغی دریافت یا پرداخت خواهید کرد.
• نرخ سواپ شورت: این نرخ مخصوص معاملات فروش است. وقتی معامله فروش باز می‌کنید، این نرخ برای محاسبه سواپ استفاده می‌شود. معمولا مقدار آن با نرخ لانگ متفاوت است و بسته به جهت معامله، مثبت یا منفی ثبت می‌شود.

انواع سوآپ در بازار فارکس

مفهوم سواپ‌ در متاتریدر انواع مختلف دارد که هر نوع، عملکرد و هدف مشخصی را دنبال می‌کند. شناخت انواع سواپ (SWAP) در فارکس باعث می‌شود معامله‌گر به خوبی متوجه شود که چرا بعضی معاملات سواپ مثبت و بعضی دیگر منفی هستند و چگونه معاملات کوتاه‌ مدت و بلند مدت روی سواپ اثر می‌گذارند.

سواپ کوتاه‌ مدت

این سواپ‌ها برای معاملات کوتاه‌ مدت که معمولا کمتر از یک ماه هستند استفاده می‌شوند و برای انتقال موقعیت‌های ارزی به روز بعد طراحی شده‌اند:

• سواپ شبانه (Overnight – O/N): معامله یک روز باز می‌ماند و شبانه به روز بعد منتقل می‌شود. این حالت در معاملات روزانه کاربرد دارد.
• فردا-روز بعد (Tomorrow/Next – T/N): معامله فردا باز می‌شود و روز بعد تسویه می‌شود. در این روش معامله‌گر نیازی به بستن موقعیت ندارد.
• اسپات-روز بعد (Spot-Next – S/N): معامله بر اساس نرخ اسپات باز می‌شود که معمولا دو روز کاری بعد تسویه می‌شود و برای معاملات استاندارد فارکس رایج است.
• اسپات-هفتگی (Spot-Week – S/W): معامله بر اساس نرخ اسپات باز می‌شود و یک هفته بعد تسویه می‌شود که مناسب برای مدیریت موقعیت‌های هفتگی است.

سواپ بلند مدت

این سواپ‌ها معمولا توسط شرکت‌ها و موسسات مالی بزرگ استفاده می‌شوند و برای مدیریت ریسک نرخ بهره و ارز در معاملات بلند مدت طراحی شده‌اند:

• ثابت-ثابت: هر دو طرف معامله پرداخت‌های بهره ثابت در ارزهای متفاوت دارند. این روش برای زمانی مناسب است که پیش‌بینی پرداخت‌ها اهمیت داشته باشد و نوسانات نرخ بهره مدنظر نباشد.
• ثابت-شناور: یک طرف معامله نرخ ثابت می‌پردازد و طرف دیگر نرخ شناور دارد. این حالت برای زمانی مناسب است که یکی از طرفین به دنبال ثبات در پرداخت‌ها و طرف دیگر به دنبال سودگیری از تغییرات نرخ بهره باشد.
• شناور-شناور: هر دو طرف نرخ‌های شناور در ارزهای مختلف پرداخت می‌کنند. این نوع سواپ برای مدیریت هم‌زمان ریسک نرخ بهره در دو بازار متفاوت کاربرد دارد.

سواپ‌های ساختاری و ویژه

این سواپ‌ها شرایط خاصی دارند و بیشتر در پروژه‌های مالی بلند مدت یا وام‌های زمان‌بندی شده استفاده می‌شوند:

• سواپ کاهش‌یابنده: مبلغ اصلی سواپ معامله در طول زمان کاهش می‌یابد و با برنامه بازپرداخت وام همزمان است.
• سواپ افزایشی: برعکس سواپ کاهش‌یابنده، مبلغ اصلی سواپ در طول زمان افزایش می‌یابد و برای سرمایه‌گذاری‌های مرحله‌ای کاربرد دارد.
• سواپ بدون کوپن: یک طرف پرداخت بهره را به تعویق می‌اندازد و تمام مبلغ را در پایان قرارداد یکجا می‌پردازد که برای مدیریت جریان نقدی بلند مدت مناسب است.

• سواپ بین‌ارزی: در این نوع سواپ، هم مبلغ اصلی و هم پرداخت‌های بهره در دو ارز متفاوت تبادل می‌شوند. شرکت‌های چندملیتی از این سواپ استفاده می‌کنند تا ریسک ناشی از تغییرات ارزها در بازارهای مختلف مدیریت شود.
• سواپ اسلامی یا بدون سواپ: در این نوع حساب‌ها، به جای دریافت یا پرداخت بهره، اصول مالی اسلامی رعایت می‌شود. کارگزاری‌ها معمولا به جای سواپ، کارمزد اداری یا کمی تغییر در اسپرد لحاظ می‌کنند تا معامله با قوانین شرعی هماهنگ باشد.

انواع استراتژی معاملاتی سوآپ در فارکس

سواپ یا نرخ بهره در فارکس می‌توانند بخشی از استراتژی‌های مختلف معاملاتی باشند. انتخاب استراتژی مناسب نیز بستگی به سبک معامله‌گر، مدت زمان باز نگه داشتن موقعیت و میزان تحمل ریسک دارد. استراتژی‌های سواپ (SWAP) در معاملات معمولا به ۴ دسته اصلی تقسیم می‌شوند که هر کدام مکانیزم، مدت زمان و هدف خاص خود را دارند. این دسته‌ها شامل استراتژی معاملات انتقالی (Carry Trade)، سوئینگ تریدینگ (Swing Trading)، پوزیشن تریدینگ (Position Trading) و سواپ اند فلای (Swap and Fly) هستند. در ادامه هر کدام از این استراتژی‌ها را بررسی خواهیم کرد.

استراتژی معاملات انتقالی

استراتژی معاملات انتقالی یکی از رایج‌ترین روش‌ها برای استفاده از سواپ در فارکس است. ایده اصلی این است که تریدر از کشوری که نرخ بهره پایینی دارد، پول با هزینه کم قرض می‌گیرد و آن را به ارز کشوری نرخ بهره بالاتر دارد تبدیل می‌کند. سپس این پول را در دارایی‌هایی با سود بیشتر سرمایه‌گذاری می‌کند.

تفاوت نرخ بهره بین دو ارز باعث می‌شود که معامله‌گر بتواند هر شب مقداری سواپ دریافت کند. در این استراتژی، سواپ مثبت در فارکس یک عامل درآمد اضافی برای معامله‌گر است. بنابراین، معامله‌گر معمولا موقعیت‌های خود را چند روز یا چند هفته باز نگه می‌دارد تا سواپ جمع شود. این استراتژی برای معاملات کوتاه‌ مدت یا بلند مدت مناسب است و در نوسان‌گیری چندان کاربردی ندارد.

1. ابتدا دو ارز با اختلاف نرخ بهره مناسب انتخاب می‌شود.
2. معامله‌گر ارزی که نرخ بهره بالایی دارد را می‌خرد و ارز با نرخ بهره پایین‌تر را می‌فروشد.
3. هر شب، سواپ بر اساس اختلاف نرخ بهره بین دو ارز حساب می‌شود. اگر ارز خریداری شده نرخ بهره بالاتری داشته باشد، سواپ مثبت دریافت می‌شود.

برای مثال فرض کنید معامله‌گر می‌خواهد روی جفت ارز AUD/JPY معامله کند:

1. نرخ بهره دلار استرالیا (AUD) برابر ۴٪ است.
2. نرخ بهره ین ژاپن (JPY) برابر ۰.۱٪ است.
3. معامله‌گر AUD می‌خرد و JPY می‌فروشد. چون نرخ بهره دلار استرالیا بالاتر است، هر شب سواپ مثبت دریافت می‌کند. اگر معامله‌گر این موقعیت را برای چند هفته باز نگه دارد، مقدار قابل توجهی سود سواپ جمع می‌شود.

استراتژی سوئینگ تریدینگ

معامله‌گران با کمک استراتژی سوئینگ تریدینگ می‌توانند حرکت‌های کوتاه‌ مدت تا میان‌ مدت بازار را شکار کند. استراتژی سوئینگ تریدینگ ترکیبی از تحلیل قیمت و مدیریت سواپ است و برای معامله‌گرانی مناسب است که می‌خواهند موقعیت‌های خود را برای چند روز یا هفته باز نگه دارند و از هر دو عامل قیمت و سواپ سود ببرند.

1. معامله‌گر ابتدا یک روند کوتاه‌ مدت یا میان‌ مدت را در نمودار شناسایی می‌کند.
2. بر اساس تحلیل تکنیکال یا الگوهای نموداری، نقطه ورود و خروج را مشخص می‌کند.
3. معامله را باز و برای چند روز یا چند هفته نگه می‌دارد.
4. سواپ بر اساس موقعیت خرید یا فروش و اختلاف نرخ بهره دو ارز حساب می‌شود.

برای مثال فرض کنید معامله‌گر جفت ارز EUR/USD را زیر نظر دارد:

1. او با تحلیل روند متوجه می‌شود که یورو در چند روز آینده احتمال افزایش دارد.
2. موقعیت خرید باز می‌کند و چند شب آن را نگه می‌دارد.
3. اگر نرخ بهره یورو بالاتر از دلار باشد، معامله‌گر سواپ مثبت دریافت می‌کند و این به سود نهایی اضافه می‌شود.

استراتژی پوزیشن تریدینگ

استراتژی پوزیشن تریدینگ یک سبک معاملاتی بلند مدت است. معامله‌گر در این روش، موقعیت‌های خود را هفته‌ها یا ماه‌ها باز نگه می‌دارد. در این استراتژی، نوسانات روزانه اهمیت کمتری دارند و تحلیل‌های بنیادی و روندهای کلان اقتصادی نقش اصلی را دارند.

سواپ در پوزیشن تریدینگ اهمیت زیادی دارد، زیرا معاملات بلند مدت شب‌های زیادی باز می‌مانند و سواپ مثبت یا منفی می‌تواند بخش قابل توجهی از سود یا زیان معامله را تشکیل دهد.

1. معامله‌گر روند بلند مدت بازار را بر اساس فاکتورهای مربوط به اقتصاد کشورها یا تغییرات نرخ بهره بانک‌های مرکزی بررسی می‌کند.
2. بر اساس تحلیل بنیادی و تکنیکال، نقطه ورود و حد ضرر را مشخص می‌کند.
3. معامله را باز کرده و برای هفته‌ها یا ماه‌ها نگه می‌دارد.
4. هر شب، سواپ بر اساس اختلاف نرخ بهره دو ارز محاسبه و به حساب معامله‌گر اضافه یا کم می‌شود.

فرض کنید معامله‌گر روی جفت ارز AUD/USD پوزیشن بلند مدت باز می‌کند:

• نرخ بهره دلار استرالیا بالاتر از دلار آمریکا است.
• معامله‌گر AUD می‌خرد و USD می‌فروشد.
• معامله چند ماه باز می‌ماند و هر شب سواپ مثبت جمع می‌شود.
• در پایان دوره، معامله‌گر هم از افزایش قیمت AUD نسبت به USD سود می‌برد و هم سواپ مثبت که به مجموع سود اضافه شده است.

استراتژی Swap and Fly

استراتژی «سواپ دوگانه» یا «سواپ و پرواز» یک روش پیشرفته در معاملات سواپ است که تمرکز آن روی استفاده همزمان از دو موقعیت با نرخ سواپ متفاوت برای کسب سود از اختلاف سواپ‌ها است. در این استراتژی، معامله‌گر یک جفت ارز را خریداری می‌کند و جفت ارز دیگر را می‌فروشد تا تفاوت سواپ مثبت و منفی بین آن‌ها به نفع او عمل کند.

هدف این روش، کسب سود از اختلاف نرخ بهره و سواپ شبانه است؛ بدون اینکه لزوما روی حرکت قیمت‌ها تمرکز زیادی داشته باشد. این استراتژی معمولا توسط معامله‌گران حرفه‌ای و موسسات مالی استفاده می‌شود.

1. معامله‌گر دو جفت ارز با اختلاف سواپ قابل توجه پیدا می‌کند.
2. روی جفت ارز با سواپ مثبت موقعیت خرید باز می‌کند و روی جفت ارز با سواپ منفی موقعیت فروش ایجاد می‌کند.
3. هر شب، سواپ‌ها محاسبه می‌شوند و اختلاف آن‌ها به نفع معامله‌گر جمع می‌شود.
4. معامله می‌تواند کوتاه‌ مدت یا میان‌ مدت باشد؛ اما معمولا چند روز باز نگه داشته می‌شود تا سواپ‌ها جمع شوند.

فرض کنید معامله‌گر دو جفت ارز بررسی می‌کند.

• AUD/JPY با سواپ مثبت ۰.۵ درصد در موقعیت خرید.
• USD/JPY با سواپ منفی ۰.۲ درصد در موقعیت فروش.
• معامله‌گر روی AUD/JPY خرید و روی USD/JPY فروش انجام می‌دهد.
• هر شب، سواپ AUD/JPY به حساب اضافه می‌شود و سواپ USD/JPY از حساب کم می‌شود.
• اختلاف سواپ‌ها به نفع معامله‌گر است و در پایان چند روز، سود ناشی از اختلاف سواپ جمع می‌شود، حتی اگر قیمت‌ها تغییر چندانی نداشته باشند.

مزایای استفاده از سوآپ در فارکس

سواپ مثبت در فارکس نه فقط یک ابزار محاسبه نرخ بهره شبانه است، بلکه می‌تواند بخشی از استراتژی‌های معاملاتی باشد و اثر مهمی روی سود و ریسک معاملات داشته باشد. مزایای استفاده از سواپ را می‌توان در سه دسته اصلی تقسیم‌بندی کرد که شامل کاهش ریسک، دسترسی به سهام خارجی و کسب سود می‌شود. در ادامه هر کدام را توضیح خواهیم داد.

کاهش ریسک

معامله‌گر با کمک سواپ یا نرخ بهره می‌تواند ریسک نوسانات بازار ارزها را بهتر مدیریت کند. وقتی یک موقعیت ارزی باز می‌شود، ارزش آن ممکن است به دلیل تغییر نرخ بهره دو ارز یا حرکت‌های ناگهانی قیمت کاهش یابد. محاسبه و توجه به سواپ باعث می‌شود معامله‌گر پیش‌بینی بهتری از هزینه یا سود شبانه موقعیت داشته باشد و تصمیم‌های خود را بر اساس این اطلاعات تنظیم کند.

دسترسی به سهام خارجی

معامله‌گران و موسسات بزرگ به لطف سواپ می‌توانند در بازارهای خارجی حضور داشته باشند و روی نمادها یا دارایی‌های بین‌المللی معامله انجام دهند، بدون اینکه نیاز باشد سرمایه‌گذاری مستقیم در آن کشور انجام شود. سواپ نشان‌دهنده هزینه یا سود نگه داشتن موقعیت در طول شب است و معامله‌گر می‌تواند بر اساس آن، معاملات خود را برنامه‌ریزی کند.

کسب سود

سواپ می‌تواند بخشی از درآمد معامله‌گر باشد. وقتی یک موقعیت ارزی باز می‌شود و نرخ بهره ارز خریداری شده بالاتر از ارز فروخته شده باشد، هر شب سواپ مثبت به حساب اضافه می‌شود. این مقدار به سود نهایی معامله اضافه می‌شود و می‌تواند درآمد اضافی برای موقعیت‌های معاملاتی ایجاد کند.

تفاوت سواپ در فارکس و ارز دیجیتال

سواپ در فارکس به اختلاف نرخ بهره دو ارز بستگی دارد و هر شب برای موقعیت‌های باز محاسبه می‌شود. وقتی یک معامله در جفت ارز باز شود، معامله‌گر ممکن است سواپ مثبت دریافت کند یا سواپ منفی پرداخت کند.

اما مفهوم سواپ در ارز دیجیتال بیشتر به کارمزد نگه داشتن موقعیت یا قرض گرفتن ارز دیجیتال مربوط می‌شود و نرخ آن معمولا ثابت نیست؛ بلکه به شرایط بازار و پلتفرم معاملاتی بستگی دارد. در این بازار، نرخ بهره مرکزی وجود ندارد و سواپ برای معاملات مارجین و فیوچرز اعمال می‌شود.

بنابراین، سواپ در فارکس بازتاب اختلاف نرخ بهره بین کشورها است و در ارز دیجیتال یک هزینه یا سود شبانه ناشی از قرض گرفتن یا وام‌دهی دارایی محسوب می‌شود.

سخن پایانی

سواپ در فارکس نقش مهمی در معاملات ارزی ایفا می‌کند و می‌تواند هم هزینه و هم درآمد شبانه برای معامله‌گر ایجاد کند. مهم‌ترین نکات این مفهوم شامل تاثیر اختلاف نرخ بهره دو ارز بر مثبت یا منفی بودن سواپ، تاثیر حجم معامله و تعداد شب‌های باز ماندن موقعیت است. همچنین، معامله‌گر می‌تواند با بررسی انواع مختلف سواپ‌ها مانند کوتاه‌ مدت، بلند مدت و ساختاری سبک معاملاتی خود را انتخاب کند. بدین ترتیب معامله‌گران به کمک سواپ می‌توانند ریسک معاملات را بهتر مدیریت کنند، به بازارهای خارجی دسترسی پیدا کنند و از سواپ مثبت سود کسب کنند.